Strona Główna ˇ Forum ˇ Zdjęcia ˇ Teksty ˇ Szukaj na stronieWtorek, Marca 19, 2024
Nawigacja
Portal
  Strona Główna
  Forum
  Wszystkie teksty
  Mapa serwisu

Ilustracje
  Galeria zdjęć
  Album
  Stare mapy
  Stare pieczęcie

Teksty
  Historia
  Przodkowie
  Czasy Pawlikowskich
  Czasy przedwojenne
  II wojna światowa
  Po wojnie
  Zasłużeni Milnianie
  Adolf Głowacki:
Milno - Gontowa
  Ze starych gazet

Plany zagród
  Mapka okolic Milna
  Milno - Bukowina
  Milno - Kamionka
  Milnianie alfabetycznie
  Gontowa
  Gontowianie alfabetycznie

Literatura
  papierowa
  z internetu

Linki
  Strony o Kresach
  Przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe

Konktakt
  Kontakt z autorami

Na stronie
Milno na Podolu
Najnowszy użytkownik:
Malla76
serdecznie witamy.

Zarejestrowanych Użytkowników: 155
Nieaktywowany Użytkownik: 1

Użytkownicy Online:

Kazimierz 1 tydzień
maria 2 tygodni
Jozef 2 tygodni
MarianSz 6 tygodni
Adolf11 tygodni
jola9b16 tygodni
zenekt19 tygodni
Zakrzewski21 tygodni
Adam23 tygodni
dark25 tygodni

Gości Online: 5

Twój numer IP to: 3.236.18.23

Artykuły 331
Foto Albumy 67
Zdjęcia w Albumach 1882
Wątki na Forum 47
Posty na Forum 133
Komentarzy 547
Logowanie
Nazwa Użytkownika

Hasło

Zapamiętaj mnie



Rejestracja
Zapomniane hasło?
Zagłosuj na nas

KRESY

Artykuły: Milno w czasach Pawlikowskich
Dane dotyczące dóbr Milno i Halawa w 1905 roku


Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 01 grudzień 1838
Miał P. Sochanik kazać P. Łazowskiemu, aby chłopów bił. Jest to dowód i niezgrabności i nieżyczliwości Sochanika, za co go wystrofuj proszę i daj mu naukę, a Łazowskiemu nakaż, aby się wszelkiej gwałtowności wystrzegał, bo mi za skutki odpowie.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 02 kwiecień 1839
Dwóch Was jest oprócz Sochanika na jednym folwarku. U mnie tu, tak w Bucowie jak w Kniażycach mam po dwa folwarki, a tylko jeden Ekonom 50 Reńskich biorący wszystko najlepiej prowadzi. Bądź dobry, porachuj co mię w Milnie administracya kosztuje, a przekonasz się, że Wy moi Panowie więcejeście wzięli, jak ja za przeszłoroczną Krestencyę, tembardziej gdy te jeszcze 200 Reńskich dodasz, któreś za dziesięcinę zapłacił.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 03 maj 1839
Oddając JMĆ Panu Felicjanowi Madeyskiemu zarząd w Dobrach Milno, oddaję razem życzliwej pieczy jego, całe gospodarstwo rolnicze i leśne, tym sposobem iż na mojej opłacie, oprócz niego będzie jeszcze pisarz ekonomiczny i Leśniczy, jeżeli tego ostatniego trzymać zajdzie potrzeba.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 04 czerwiec 1839
Dobrze bardzo będzie, gdy się Guttmanowie raz ustąpią, bo wtedy pewny jestem i do arendy kogoś dostać, i o kupca na zboże łatwiej będzie, - to jednakże dobrym nie znachodzę, abyś młyny i karczmę Gątowską osobno wypuścił i proszę nie rób tego, bo ja wiem iż wkrótce znajdziesz arendarza na wszystko razem, jak się tylko stamtąd monopolista Guttman ustąpi.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 05 lipiec 1839
O pasiece proszę Cię miej staranie, a gdy dziesięcinę pszczelną odbierać będziemy, to dopilnuj, aby jak najlepsze pnie dla nas wybierano, choćby nawet chłopom za to coś darować. I młyny także przyspieszaj. Radbym także sadzawkę wywieźć na pole, bo przez to i stawy zyskały by, a i pola wiele by się poprawiły.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 06 sierpień 1839
Należy Ci starać się, jakoś się z gromadą ułożyć, ażeby inny porządek przy chędożeniu zboża wprowadzić. Nie wątpię, iż z rozumem wszystko to zrobisz powoli. Powiedają, iż tam kartofle niczem innem tylko rydlem kopią. I nad tem się zastanów, aby ten głupi zwyczaj odmienić, wszakże za pługiem najlepiej jest motykami wybierać, a w chłopa dobrym sposobem wszystko wmówisz, zwłaszcza iż to na jego dobro.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 07 wrzesień - październik 1839
Stare bydło, po jakiej możesz, sprzedaj cenie, a jeżelibyś na nie niemiał kupca, to lepiej kazać je zabić i mięso sprzedać. Dobrze jest, że nie kupujesz bydło, które odebrane od złodziejów z zagranicy licytują, bo ci sami złodzieje będą się starali je odekraść, ale Cię bardzo proszę, staraj się i o konie i o bydło, może stare wymienią na młodsze

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 08 listopad 1839
Przy tej okazyi prosiłbym Cię, abyś się rozglądnął w okolicy, - a może być za granicą - czyliby nie można dostać dla mnie czterech koni; młodych, zdrowych, do pobiegu i nieszpetnych ale nie paradierów. Najlepiej bym wolał moskiewskich co to leci a żre.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 09 styczeń - luty 1840
Pochwalam Twoje dobre chęci, iż chcesz pokazać gromadzie moc Dominium, dlatego więc staraj się, aby tych co rej wodzą najbliżsi na rekrutów byli zapisani...

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 10 marzec - kwiecień 1840
Najprzód nie zezwalam na to, aby dawać fury, wszakże i teraz masz biedę z pańszczyzną, a Ty mu chcesz dać pięćdziesiąt fur i dwie do Brodów, a sto cztery do Załoziec, porachuj więc, wiele Ci dni na rok odpadnie pańszczyzny

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 12 lipiec 1840
Koni w Tarnopolu nie kupuj, bo chociaż ich potrzebuję, wolę się bez nich obchodzić, bo tamte coś mi kupił zbytecznie były drogie i w tych stronach nierównie taniej dostać można, a oprócz tego jakoś mi się zdaje, że się nie najlepiej znasz na koniach, boś się dał oszukać i konie te kaleki na nogi.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 13 sierpień 1840
Pieniądze, które masz, nie przysełaj tutaj, ale zmiłuj się oszczędzaj jak najbardziej, a osobliwie teraz przy najmowaniu pańszczyzny, bo uważaj, iż ja z Milna nic a nic nie mam, a tak wiele dokładać muszę, jak n.p. na maszynę. Gdyby się przynajmniej wypłaciła!

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 14 listopad 1840
Przekonałeś się na koniec, iż miałem przyczynę słuszną, wyrzucać Ci zły kontrakt z pachtarzem krów. Kto się nie zapewni z Żydami, tego nieochybnie oszukają. Tak się i z Tobą stało...

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 15 grudzień 1840
W biedzie jakiej doznaję, pościłem Herszkowi Gutmann gorzelnię tak jak w załączonym tutaj projekcie kontraktu stoi. Dochowaj mu tę umowę jak najwięcej, aby się nie miał przyczyny żalić.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 16 styczeń - luty 1841
Przysłałeś mi stamtąd chłopców do ogrodu. Jeden z tych już dawniej drapnął, drugiego zaś Stefana Hawryczuk, przywołaj ojca do siebie i powiedz mu, że niepotrzebnie poseła synowi pieniądze i wolałby je na swoję użyć potrzeb, bo syn ma tu wszystko, czego tylko potrzebuje, gdyby się tylko chciał uczyć, a on to, co mu ojciec przysyłał przepił i przełajdaczył, więc ani on ani ojciec nie miał korzyści, a chłopiec jeszcze się do tego psuje.

Dyspozycje dla rządców w Milnie cz. 17 kwiecień - maj 1841
Chłopi Mileńscy są tacy, iż z niemi potrzeba uczciwie pogadać i przekonać go, a tym sposobem wszystko z niemi zrobi. U was zaś wszystko się bójką, a to biciem dorywczem, kończy. Obsadziłeś się samemi hałaburdami, którzy czyli niepotrzeba, czy potrzeba chłopów biją. Tylem Ci razy mówił i pisał, iż nie chcę, aby kto inny jak tylko mandatariusz chłopa i to za protokołem karał; narobisz mi wielkiej biedy, którą niczem nie naprawisz, jeżeli inaczej nie będziesz postępował.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - areszt dominikalny
W I połowie XIX wieku nieodłącznym elementem każdego większego majątku ziemskiego był budynek w którym rezydował pan sędzia - czyli mandatariat. A obok, dominikalny areszt, czyli tak zwana "koza". Podobnie było i w Milnie...

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - dochody z Milna w 1847 roku
Ile dziedzic Gwalbert Pawlikowski zarabiał na Milnie? To pytanie pewnie zaciekawi naszych Czytelników. W niniejszym artykule zamieszczamy jako przykład jedno roczne podsumowanie kasy prowentowej mileńskiej. Rok 1847, czyli jedne z ostatnich lat pańszczyzny...

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - pensje w 1851 roku
Pensje ówczesnych pracowników folwarku wraz z dodatkami w ziarnie

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1841
W roku 1841 budowano nową owczarnię i gorzelnię w Milnie. Budowano także nową karczmę na Podliskach. Reperowano również plebanię grecko-katolicką i budowano nowy płot wokół cerkwi. 11 listopada tegoż roku wydarzyła się wielka tragedia - pożar przysiółka Bukowina.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1842
W roku 1842 trwała odbudowa spalonej Bukowiny. Remontowano też "kasarnie" (budynki straży granicznej) w Milnie, Gontowie i Halawie. Między innymi murowano tam nowe piece, oraz wstawiano nowe okna i drzwi. Remontowano także (czy raczej budowano na nowo) karczmę na Bukowinie oraz prowadzono roboty remontowe w karczmie na Wygonie. Wybudowano również nową piekarnię na folwarku i remontowano budynek w którym urzędował mandatariusz. Pod koniec roku skandal obyczajowy. Pisarz Strzelczyński przywlókł do Milna chorobę weneryczną i musiał trafić do szpitala.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1843
W roku 1843 remontowano komorę celną w Gontowie i (w dalszym ciągu) "kasarnię" mileńską. Przy tej ostatniej postawiono też stajenkę dla Jegrów. Przy cerkwi grecko-katolickiej wybudowano nową dzwonnicę. Na terenie majątku było 6 działających karczem - na Kamionce, na Bukowinie, na Krasowiczyźnie, na Podliskach, na Wygonie i na Gontowie. Są one wyraźnie rozróżnione w rachunkach. Sprzedawano w nich wódkę i piwo. W styczniu doszło do kradzieży z włamaniem.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1844
W roku 1844 remontowano karczmę na Kamionce. Znów remont - tym razem bardzo duży - "kasarni" na Halawie. Kontynuowano prace przy budowie nowej piekarni. Postawiono nowy "loch" - czyli piwnicę - na Halawie. Wykonano nową studnię w Gontowie. Naprawiano oficyny folwarczne i groblę przy młynie. W kwietniu wciąż leżały grube warstwy śniegu. Doszło do kradzieży w majątku - niewyśledzony sprawca ukradł spod zamknięcia dwa konie.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1845
W roku 1845 prowadzono niewiele prac budowlanych. Remontowano cerkiew grecko-katolicką i mieszkanie pana sędziego. Ukończono budowę studni w Gontowie. Reperowano groble przy młynie i koła młyńskie.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1846
W roku 1846 wybudowano nowy budynek aresztu dominikalnego - napiszemy o tym w innym artykule. Oprócz tego naprawiano młyny, drogi publiczne i mosty, a także remontowano ekonomówkę.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1847
Domium stawiało chałupę owczarza Podpieniaka - napiszemy o tym w osobnym artykule. Remontowano młyn na Krasowiczyźnie. Naprawiano mosty i drogi publiczne. Zamontowano krzyż na dzwonnicy przy cerkwi.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1848
Zbudowano nowy budynek plebanii grecko-katolickiej w Milnie - murowany z cegieł, na miejsce poprzedniego, który miał tylko lepione gliniane ściany, jak chłopskie chaty. Ukończono budowę chałupy dla owczarza Podpieniaka. Dokończono remont młyna Krasowickiego. Budowano nową kuźnię na folwarku. Reperowano karczmę w Gontowie. Oparkaniono cmentarz grecko-katolicki. Wioskę prawdopodobnie nawiedziła wiosenna powódź.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1849
Ostateczne zlikwidowanie pańszczyzny w Milnie. Reperowano mosty i drogi publiczne. Remontowano karczmę na Podliskach i młyny.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1850
W roku 1850 w Milnie odbywało się niewiele prac budowlanych. Naprawiano groble koło młynów i most koło folwarku. Wybudowano piwnicę przy karczmie gontowieckiej. Wydarzył się wypadek w gorzelni - wybuchł kocioł parowy. C.k. geometra, pan Gawlikowski z Łopatyna, przez miesiąc bawił z synem w Milnie, robiąc pomiary do mapy wioski. Przy końcu roku we wsi odbywał się pobór do austriackiego wojska.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - rok 1851
Ostatni (do tego niepełny) rocznik zachowanych rachunków i inwentarzy i ostatnie już informacje z XIX-wiecznego Milna. Odbudowa spalonej przez podpalacza karczmy na Bukowinie. Naprawianie uszkodzonych - prawdopodobnie przez powódź - grobli. Remont śluz w młynach dolnym i górnym.

Dzieje Milna w dawnych rachunkach - wartość budynków folwarku około 1851 roku
Ciekawostka historyczna - ile były kiedyś warte budynki folwarczne w Milnie? Wioska często płonęła, więc dziedzic Pawlikowski ubezpieczał swoje zabudowania od ognia. Dzięki temu znamy ich wartość, a przynajmniej sumy, na jakie zostały ubezpieczone...

Listy księdza Aleksego Moyseowicza cz.1 1838-1841
Przy robieniu tego Miodu moje dwóch Ludzi, woszczynę przepłukiwali, Miód gotowali i Wosk gotowali i wyciskali - mój także Kociołek do gotowania dałem i moją Prasę do wyciśnienia Wosku, sam zaś doradzałem, by wszystko należycie się zrobiło...

Listy księdza Aleksego Moyseowicza cz.2 1842-1845
Podług oświadczenia Wielmożnego Pana Dobrodzieja w czasie Swojej bytności w Milnie, posyłaliśmy po Krzyż na Dzwonnicę. Odpowiedź W. Mochnackiego, załączam, z najpokorniejszą prośbą, o przyozdobienie tutejszej Dzwonnicy Krzyżem łaskawie przyrzeczonym.

Listy księdza Aleksego Moyseowicza cz.3 1847-1851
W Jesieni ledwie nie poszłem z Dymem, gdy w moim pomieszkaniu ściana pod kominem zajęła się. Dla zapobieżenia wypadkowi ognia raczy Wielmożny Pan Dobrodziej łaskawie rozkazać, aby w moim pomieszkaniu na wiosnę mógł być Komin wymurowany.

Pogorzelcy z Bukowiny 1841
Jedno z najciekawszych źródeł historycznych, na jakie udało nam się natrafić. Wiele informacji o Milnianach w 1841 roku. Ile osób mieszkało w chatach na Bukowinie, jakie posiadali zwierzęta domowe...

Pracownicy majątku Milno w czasach Pawlikowskich


Skargi chłopów mileńskich - grudzień 1845
do cyrkułu w Złoczowie - skarga zbiorowa gromady Milno

Skargi chłopów mileńskich - lipiec 1849
do dziedzica Pawlikowskiego - Jacko Romanowicz

Skargi chłopów mileńskich - listopad 1841
spisany w dominium Milno protokół o pobiciu owczarza Hrynka Podpieniaka przez ekonoma Morawskiego i pisarza Urbańskiego

Skargi chłopów mileńskich - maj 1851
do dziedzica Pawlikowskiego - pszczelarze Jan Bosakowski, Jan Kowalski, Marcin Gliński, Wojtek Kociubiński, Maćko Pastuszczyn, Wojtko Pastuszczyn

Skargi chłopów mileńskich - styczeń 1845
do cyrkułu w Złoczowie - skarga zbiorowa gromad Milno i Gontowa

Skargi chłopów mileńskich cz.1 - luty 1849
do cyrkułu w Złoczowie - Andruch Łucyk, Michał Buła, Onufry Bednarz, Michał Zaleski, Semko Sochecki, Jaśko Dec, Michał Marciasz, Jaśko Dec, Łesko Bednarz, Marcin Zając, Anton Prasoła, Łesko Bednarz, Stach Beniszewski, Marcin Zaleski, Michał Marciasz, Maćko Olejnik, Kaziura Krąpiec, Jaśko Misztal, Michał Maliszewski

Skargi chłopów mileńskich cz.2 - kwiecień 1849
do cyrkułu w Złoczowie - Mikoła Horochowski, Zacharko Duszyński, Michałko Dzul, Jacko Romaniewicz, Iwan Dzul, Jędrzej Mielnik, Jan Gamalewicz, Fedko Nisteryk, Jacko Łucyk, Pawło Pacian, Hryć Macibrocki

Skargi chłopów mileńskich cz.3 - kwiecień 1849
do cyrkułu w Złoczowie - Szymon Zaleski, Jędrzej Pawłowski, Jaśko Zając, Jaśko Zaleski, Maciej Szeliga, Kuba Szeliga, Wojtek Głowacki, Michał Zaleski

Skargi chłopów mileńskich cz.4 - grudzień 1849
do cyrkułu w Złoczowie - Marcin Zając i Antek Prasoła

Skargi chłopów mileńskich cz.5 - luty 1850
do cyrkułu w Złoczowie - Tomek Zaleski, Zacharko Karaim, Jaśko Dec stary, Michał Dec, Michał Buła, Hryć Łucyk

Skargi chłopów mileńskich cz.6 - październik 1851
Do Najjaśniejszego Pana Cesarza Franciszka Józefa I

Skargi chłopów mileńskich cz.7 - kwiecień 1852
do cyrkułu w Złoczowie - Franek Krąpiec, Michał Marcyasz, Jędruch Pawłowski, Jaśko Gaździcki, Jaśko Marcinków

Spis żywego inwentarza należącego do dominium Milno 1851
Konie, woły, bydło, owce i ule w dworskich pasiekach.

Spis budynków należących do dominium Milno 1851
Zabudowania folwarku, mieszkania oficjalistów, mileńskie karczmy, wynajmowane koszary straży i domy czynszowe, mileńskie pasieki. Na dokumencie naniesione uwagi o aktualnym stanie budynków i ewentualne zalecenia remontowe.

Spis sprzętów gospodarskich folwarku Milno 1851
Wozy, narzędzia i rolnicze i inne wyposażenie folwarku i mileńskiej gorzelni

Trumny dla ubogich Milnian 1842-1851
Ciekawe informacje o pochówkach w Milnie z lat 1842-1851 odnaleźliśmy w dość niespodziewanym źródle, bo w "Rapportach Tygodniowych Przychodów i Rozchodów lasowych" majątku...

Wielki pożar 1841
Jedynasty dzień tego miesiąca, dzień Ś. Marcina, był u nas bardzo nieszczęśliwy. O trzy kwadranse na dwunastą w południe, wszczął się Pożar, w najpiękniejszej i najbogatszej Części, Bukowina zwanej, który z okrutnym wiatrem połączony, w przeciągu prawie trzech godzin, całą tą Część wsi w perzynę obrócił, prócz pięciu Gospodarzy, którzy można powiedzieć, cudem ocalały.
Copyright ©Grupa Przyjaciół Milna. Wykonanie: Remek Paduch & Kazimierz Dajczak 2008-2018