W niniejszym artykule zestawiono proste statystyki zgonów dla zmarłych wyznania rzymsko-katolickiego - czyli Polaków - z wioski Milno. Na wzór podobnych, opracowanych dla strony "Olejów na Podolu"
Nie jest to praca naukowa, jedynie proste zestawienia liczb. W opisywanym przedziale czasowym 1885-1890 w rzymskokatolickiej populacji Milna zmarło 188 osób. Ile przyszło na świat - dokładnie nie wiemy. Dostępne materiały nie były kompletne. Brakowało dwóch pierwszych stron z zapisami chrztów z 1885 roku.
Bez roku 1885 otrzymujemy 174 urodziny i 154 zgony w latach 1886-1890. Więc liczba ludności wzrosła w tym czasie o 20 osób. Nie jest to zbyt dużo na wioskę, która liczyła wówczas co najmniej 334 numery domów (najwyższy numer odnotowany w dostępnym materiale).
rok 1885 |
ilość urodzeń: |
b.d. |
- |
ilość zgonów: |
34 |
rok 1886 |
ilość urodzeń: |
22 |
- |
ilość zgonów: |
49 |
rok 1887 |
ilość urodzeń: |
28 |
- |
ilość zgonów: |
33 |
rok 1888 |
ilość urodzeń: |
35 |
- |
ilość zgonów: |
32 |
rok 1889 |
ilość urodzeń: |
39 |
- |
ilość zgonów: |
18 |
rok 1890 |
ilość urodzeń: |
50 |
- |
ilość zgonów: |
22 |
OGÓŁEM: |
|
174 |
|
|
188 |
Ja długo żyli XIX-wieczni Polacy z Milna? W podanej niżej tabeli i wykresie zestawiamy zmarłych według grup wiekowych. Aż 47,3% procent zmarłych, czyli prawie połowę, stanowiły dzieci do czwartego roku życia.
ZESTAWIENIE WIEKU ZMARŁYCH WYZNANIA RZYMSKO-KATOLICKIEGO Z MILNA W LATACH 1885-1890
WIEK: |
RAZEM: |
1885 |
1886 |
1887 |
1888 |
1889 |
1890 |
poniżej 1 roku |
50 |
8 |
7 |
12 |
8 |
4 |
11 |
1-4 lat |
39 |
8 |
13 |
8 |
7 |
2 |
1 |
5-14 lat |
20 |
- |
7 |
3 |
4 |
2 |
4 |
15-24 lat |
9 |
1 |
4 |
2 |
1 |
1 |
- |
25-34 lat |
10 |
1 |
5 |
- |
3 |
- |
1 |
35-44 lat |
6 |
2 |
1 |
1 |
- |
1 |
1 |
45-54 lat |
15 |
7 |
3 |
1 |
1 |
2 |
1 |
55-64 lat |
17 |
5 |
2 |
2 |
3 |
3 |
2 |
65-74 lat |
14 |
2 |
3 |
3 |
3 |
2 |
1 |
75-84 lat |
7 |
- |
4 |
1 |
1 |
1 |
- |
od 85 lat |
1 |
- |
- |
- |
1 |
- |
- |
OGÓŁEM: |
188 |
34 |
49 |
33 |
32 |
18 |
22 |
I DODATKOWY WYKRES, POKAZUJĄCY PROPORCJE POSZCZEGÓLNYCH GRUP WIEKOWYCH W OGÓLNEJ LICZBIE 188 ZMARŁYCH W LATACH 1885-1890
Na co umierali ówcześni Milnianie? W tabeli poniżej możecie zobaczyć zestawienie wszystkich przyczyn zgonów, tak jak je zapisali załozieccy księża. Niektóre mogą być różnymi określeniami tych samych chorób. W innych z kolei pod tymi samymi, ogólnikowymi terminami, mogą kryć się różne choroby. W Milnie, tak jak w Olejowie, działał zapewne "oglądacz zwłok" - czyli jakaś osoba z autorytetem, posiadająca urzędowe uprawnienia do orzekania o przyczynie śmierci. Może był nim wiejski medyk Sebastian Krąpiec? Bez udziału takiego "oglądacza" nie można było pochować zmarłego. I to on ostatecznie rozstrzygał o przyczynie zgonu, którą ksiądz wpisywał do księgi. A w razie podejrzanych okoliczności zawiadamiał żandarmerię czy cyrkuł. W badanych księgach parafii Olejów z lat 1850-1865 są ślady po dwóch urzędowych śledztwach: przy zgonie małej dziewczynki zaduszonej przez owce i przy śmierci dorosłego człowieka w czasie kąpieli.
W Milnie w latach 1885-1890 nic podejrzanego nie zaszło. Bardzo mało też wypadków śmiertelnych. Jeden na pewno - "Arbore occidero", czyli zabity przez spadające drzewo 49-letni żonaty mężczyzna w 1888 roku. I być może "Vulnus in pede", czyli jakaś rana nogi u 9-letniego chłopca w 1890 roku.
ZESTAWIENIE PRZYCZYN ZGONÓW ZMARŁYCH WYZNANIA RZYMSKO-KATOLICKIEGO Z MILNA W LATACH 1885-1890.
PRZYCZYNA ZGONU |
RAZEM |
1885 |
1886 |
1887 |
1888 |
1889 |
1890 |
Debilitas nativa / debilitas natalis / debilitas naturalis [słabość od urodzenia / słabość wrodzona] |
18 |
2 |
- |
2 |
1 |
4 |
9 |
Desenteria [biegunka / czerwonka] |
18 |
1 |
4 |
11 |
1 |
- |
1 |
Infammatio pulmonum [zapalenie płuc] |
17 |
5 |
4 |
3 |
3 |
2 |
- |
Marasmus senilis [uwiąd starczy] |
17 |
2 |
5 |
3 |
2 |
3 |
2 |
Phtysis [suchoty] |
14 |
5 |
2 |
2 |
1 |
3 |
1 |
Consumptio [wycieńczenie / wyniszczenie] |
12 |
- |
7 |
1 |
3 |
- |
1 |
Angina |
11 |
2 |
4 |
2 |
2 |
1 |
- |
Convulsiones [drgawki / konwulsje] |
11 |
3 |
7 |
1 |
- |
- |
- |
Typhus [tyfus] |
8 |
2 |
3 |
- |
- |
2 |
1 |
Scarlatina [szkarlatyna] |
7 |
- |
- |
- |
7 |
- |
- |
Variolae [ospa prawdziwa] |
7 |
- |
2 |
2 |
2 |
1 |
- |
Hydrops / hydropsis [puchlina wodna] |
6 |
2 |
- |
2 |
- |
1 |
1 |
- [dzieci martwo urodzone] |
5 |
2 |
- |
1 |
1 |
- |
1 |
In sequam partu / infelix partus [przy porodzie / nieszczęśliwy poród] |
5 |
- |
3 |
- |
1 |
- |
1 |
Asthma [astma] |
4 |
2 |
1 |
- |
- |
- |
1 |
Coclus [koklusz] |
4 |
1 |
1 |
1 |
- |
- |
1 |
Defectus virium [zanik sił] |
4 |
- |
- |
- |
3 |
1 |
- |
Dyphteris [dyfteryt / błonica] |
4 |
2 |
1 |
- |
1 |
- |
- |
Cholerina [choleryna / ciężka biegunka] |
3 |
3 |
- |
- |
- |
- |
- |
Senectus [ze starości] |
3 |
- |
2 |
- |
1 |
- |
- |
Scrophulis [skrofuły / gruźlica węzłów chłonnych] |
2 |
- |
1 |
1 |
- |
- |
- |
Thussis [kaszel] |
2 |
- |
1 |
- |
- |
- |
1 |
Arbore occidero [spadające drzewo] |
1 |
- |
- |
- |
1 |
- |
- |
Cancer (...) /nieczyt. słowo/ [rak (...)] |
1 |
- |
- |
- |
1 |
- |
- |
Immaturus / immatura [dosł. "niedojrzały" - wcześniak?] |
1 |
- |
- |
1 |
- |
- |
- |
Paralisys [paraliż] |
1 |
- |
- |
- |
1 |
- |
- |
Rheumatismus [reumatyzm] |
1 |
- |
1 |
- |
- |
- |
- |
Vulnus in pede [rana nogi] |
1 |
- |
- |
- |
- |
- |
1 |
OGÓŁEM: |
188 |
34 |
49 |
33 |
32 |
18 |
22 |
|