GWARA OBSZARU MILEŃSKIEGO
Dodane przez MariaM dnia Marca 07 2010 12:37:34

---

Renata Modzelewska w książce „Język mniejszości w otoczeniu obcym” pisze: „Milno stało się wyspą polską w otoczeniu gwar ukraińskich”. Taką wyspą była też Gontowa i wiele innych miejscowości.
Prof. K.Dejna w rozprawie „Gwara Milna”, na podstawie analizy cech gwarowych stwierdza, że pierwotni mieszkańcy mówili dialektem małopolskim. Doszukał się też cech gwary mazowieckiej. Pokrywa się to z dotychczasowymi ustaleniami, dotyczącymi polskiego osadnictwa w Milnie. Pierwotni mieszkańcy sprowadzeni zostali z sandomierszczyzny, a spustoszenia tatarskie uzupełnione zostały osadnikami z Mazowsza.
Słownictwo gwary mileńskiej składa się z wyrazów ogólnopolskich, staropolszczyzny, gwaryzmów, zapożyczeń rusińskich i trochę austriackich.

Przykłady uproszczeń

jadę - jede gniotę - gniete
będę - bede nie - ni
siedzę - siedze się - si
usiąść - siońść sobie - sobi, sy

Przykłady podmiany liter

a-y - katyr
ą-om - mnom, kompać, domb
ą-on - monż, wonż, mondry, konkol
ą-oń - wziońść, siońść, przońść
ą-o - wrzasnoć, klasnoć, zasnoć
e-i - dalij, kliszcz, Bolik, Dolik
e-y - bliżyj, byz, cybula, czymu, Wacyk, Bronyk, ywangelia
ę-e - bede, ciele
ę-n - pinta, świnta, minta
ę-ń - dzińcioł, dzińkować, dziewińć, dziesińć, zińć
ę-eń - pieńć
ę-ym - głymbina, zymby, dymby
ę-yń - ryńka, myńka, gyńś, ryńczny
i-ji - dojić, pojić, zbrojić, gnojić, jiść, jiskra, jiwa
ie-i - lepij, mocnij, ładnij, tanij
ie-y - lagyr, lakyr
o-e - mietła
o-u,ó - kupanie, puduszka, bóleści, kulega
o-wo - wobraz, wogród, wosa, woko, wogród
o-wu - wun, wusika, wupona, wubraza, wugnisko
o-y - rypucha
u-wu - wucho, wul, wubranie, wukrop, wulica
a-e, ę-e - jede
e-i, e-y - kliszczy
ę-en, e-y - wiencyj
ę-ym, o-u - cymbruwina
o-e, ę-e - wiede, wieze, niese, gniete
o-u, e-i - kuliżanka
o-u, ę-in - kulinda, kulindować

W związku z powyższym, słowa na literę e, i, o, u, zamienione zostały na y, ji, wo, wu.
Wszystkie słowa ujęte w słowniku, podane są w dokładnym, ówczesnym brzmieniu.

Przykłady odmiany rzeczowników

M ryńka woko chlib gyńś kamiń
D ryńki woka chleba gyńsi kaminia
C ryńce woku chlibowi gyńsi kaminiowi
B ryńke woko chlib gyńś kamiń
W ryńko woko chlebie gyńsio kaminiu
N ryńkom wokim chlebym gyńsiom kaminim
M o ryńce o woku o chlebie o gyńsi o kaminiu

M ryńki woczy chleby gyńsi kamini
D ryńk woczu chlebów gyńsi kamini
C ryńkam woczam chlebam gyńsiam kaminiam
B ryńki woczy chleby gyńsi kamini
W ryńki woczy chleby gyńsi kamini
N ryńkami wuczami chlebami gyńsiami kaminiami
M o ryńkach o woczach o chlebach o gyńsiach o kaminiach

M jiż barabol tuz chliw garnyk
D jiża barabola tuza chliwa garka
C jiżowi barabulowi tuzowi chliwowi garkowi
B jiża barabola tuza chliw garnyk
W jiżu barabolu tuzie chliwie garku
N jiżym barabolim tuzym chliwym garkim
M o jiżu o barabolu o tuzie o chliwie o garku

M jiży baraboli tuzy chliwy garki
D jiżów baraboli tuzów chliwów garków
C jiżam barabolam tuzam chliwam garkam
B jiży baraboli tuzy chliwy garki
W jiży baraboli tuzy chliwy garki
N jiżami barabulami tuzami chliwami garkami
M o jiżach o barabolach o tuzach ochliwach o garkach

Przykłady odmiany czasowników

Pukidać - pukidam, pukidasz, pukida, pukidamo, pukidacie, pukidajo
Siąść - sinde, sińdzisz, sińdzi, sińdzim, sińdziecie, sindo
Być - będę, bedzisz, bedzi, bedzim, bydziecie, bedo
Zrobić - zrobie, zrobisz, zrobi, zrobim, zrubiecie, zrobio
Zjeść - zjim, zjisz, zji, zjimo, zjicie, zjedzo
Spać - spie, spisz, spi, spimo, spicie, spio
Jechać - jede, jedzisz, jedzi, jedzim, jidziecie, jedo
Wukraść - wkradne, wkradnisz, wkradni, wkradnim, wkradniecie, wkradno

Przykłady stopniowania przymiotników

Biały, bilszy, najbilszy (najbilejszy)
Czyrwony, czyrwońszy, najczyrwońszy
Mondry, mundrzejszy, najmundrzejszy
Wielgi, wińkszy, nawińkszy
Bidny, bidniejszy, najbidniejszy

Przy lokalizowaniu czegoś w miejscowościach, używano dwóch form: „w” i „na”.
Np. w Tarnopolu, w Zborowie, w Poczajowie, na Milnie, na Gontowie, na Podliskach, na Mszańcu, na Baszukach, na Blichu, na Derkaczówce.

Używane pozdrowienia

Puchwalony Jezus Chrystus - Na wieki wieków
Dziń dobry - Diń dobry
Dobre pułudnie - Dobre pułudnie
Dobry wieczór - Dobry wieczór
Bońdźcie zdrowe - Jidźcie zdrowe
Daj Boże szczyńście - Daj Boże i wam (przy pracy)

Przykłady często używanych zwrotów

Du świta – o świcie. Du domu, du wysela – do domu, do wesela. Na puczupki – w kucki. Na pumacku – pociemku. Na kurdaki – na barana. Na wytelbuch – ponad siły. Wróć si, nie swarz si, wupamintaj si, skryńcioł si, wypion si, siadaj sy, zrób sy, weź sy, każ sy, gadaj sy. Albo: siadaj sobi, zrób sobi, weź sobi, wumyj sobi, gadaj sobi.
Budaj ci kolka skłuła jak to prawda – zwrot przy niedowierzaniu.
Przysięgi: dalibóg, bihme, na suminie.
Przekleństwa: Hrom by go palnoł. Chulera by go wzina
Wrze si taki ni pamintam – odchodzę od zmysłów (sens).
Taki tak, a cosz – potwierdzenie używane razem, lub oddzielnie.
Mulałaś ty – jak mówiłaś, jak twierdziłaś.
Skapcanić przyjdzi, skapcanieji du reszty (du czysta) – zmarnieć przyjdzie, zmarnieje zupełnie. Dziw no ty si – zobacz, dziwuj się. Podziw si – zobacz. A wo – określenie pomocnicze. Używano też ukraińskiego powiedzonka: „Czyrys toń” albo „Czyrus toń to”– przez to, przez to to.







- A –

Abu - albo; Psowi abu kutowi
A hi - a fuj, wyraz dezaprobaty.
Ajajaj - ojojoj, wyraz podziwu, albo podkreślenia grozy.
Ali - nie; A czymu ni? Nu bu ni.
Ali wo - nie, wykluczone; Mogę wliźć na drzewo? Ali wo, bu możysz wupaść.
Ancug - ubranie, garnitur
Ankohol - alkohol
Antałyk - antałek, beczółka
Apsztyfikant - adorator, kandydat do ręki
Asyntyrunyk - pobór do wojska; Zaczyna si asyntyrunyk młudego rucznika.
Asz - aż; Asz mnie zatrzynsło zy złości.
A wo - a o, określenie pomocnicze; A wo, podziw si jaki zalapany.


- B –

Baba - baba, kobieta, żona ; Moja baba
Bachor - dziecko; Tyn bachor strasznie niludziany (niegrzeczny)
Bachornia - dzieciarnia; Tyj bachorni wszyńdzie pełno.
Bacman - floks (kwiat); Bacman duże ładnie pachni.
Badunia - otwarta pralnia z bieżącą wodą.
Bajdurzyć - zmyślać, opowiadać bajki; Ni słuchaj go, bu to bajdura
Bajracze - duże chwasty; Wsio puzarastane bajraczym.
Bajstruk - nieślubne dziecko, zły dzieciak; Tyn bajstruk wszyńdzie wliźi.
Balon - balon, piłka do gry
Bałabuch - rodzaj większej bułki
Bałabuszyk - rodzaj małej bułki
Bałamkać (si) - dyndać (się)
Baniaczyk - baniaczek
Banty - grzędy dla kur; Kury wże dawno na bantach.
Baraboli - ziemniaki; Baraboli wże pusadzone.
Barabulinie - łęty ziemniaczane; Jisiniom na polach pełno barabulinia
Bargi - barki; Wzion go za bargi
Barlaczy - rodzaj rękawic na przody butów, ocieplacze
Batiar - łobuz
Batiarnia - łobuzernia; Batiarnia lwowska
Batóg - bat; Ćwochnij batogim pu koniach, bu strasznie si wleko.
Bawidełko - zabawka; Karabin to ni bawidełko.
Baźnik - bez; Baźniki kwitno na wiesne
Bebych - bebech, duży brzuch
Bełtać - mieszać płyn, mącić, mieszać coś na rzadko z wodą
Besztać - rugać, robić wymówki; Ali go zbeształ
Bić - bioł, biła, biło, biłyśmo
Bida - bieda; Kużnemu bida, z takom bidom.
Bidosia - bieda skrajna; Tam straszna bidosia, kryszki chleba nima.
Bidactwo - biedactwo; To bidne sioło, tam same bidactwo
Bidny - biedny; Bidnymu zawsze wiatyr w woczy
Bihme - przysięga na Boga (z ukr.)
Bilidło - bielidło, biała farba; Trzeba pubilić chate
Biluśki - bieluśki; Bugaty nie ji czarnego chleba, nu biluśki.
Bimbanie - lekceważenie; Tasz wun sobi bimba z wsiego
Bjegon - biegun
Bliżyj - bliżej; Świnta coraz bliżyj
Bławat - chaber; W życie pełno bławatu.
Błocha - pchła; Trzeba psa wykompać, bu ma błochi.
Błoto - błoto, łąka, teren podmokły; Ni za długo kusiarzy wyjdo na błota.
Boćko - bocian; Bedzi wiesna, bu buciany przyliciały.
Bodiak - oset; Ważaj bu bodiak koli.
Bogacz - człowiek zamożny, bogaty
Borać si - mocować się (zapasy); Choć si borać
Bólaka - rana, wrzód
Bratura - duchówka w piecu
Brechać - kłamać, szczekać bez potrzeby
Brechnia - kłamstwo; Ja myślała, ży to prawda, ato wsio brechnia.
Brechun, ka - kłamca, kłamczucha; Ni słuchaj go bu to brechun
Brus - bal, gruba deska
Brusyk - osełka, kamień do ostrzenia kosy
Bryznoć - chlapnąć wodą, uderzyć; Bryznoł go w zymby.
Brojić - broić, rozrabiać
Brzezia - brzoza; Brzezia ma białe kore.
Brzyzina - brzezina, brzozowy las
Bu - bo; Bu to miało być jinaczyj
Bucim - byle jak; Tyn partacz no bucim to przyczepioł.
Budaj, budajś - bodaj, bodajś. Budajś skisła.
Budaj tyś - bodaj tyś; Budaj tyś! Ja myślała ży to bujda, a to każysz czysta prawda.
Budny dziń - dzień powszedni; W budny dziń wsi jido du ruboty.
Budynyk - budynek
Bujisko - boisko
Bulka - bańka powietrza, mydlana; Puskać bulki
Bumbenyk - bębenek; Co to za muzykanty byz bymbenka?
Bunda - opończa, duży ciepły, sukienny płaszcz z kapturem
Buraczynie - liście z buraków
Bumbetyl - drewniany, rozsuwany tapczan; Na bumbetlu dwoje si zmnieści.
Być - będę,bedzisz, bedzi, bedzim, bedo
Bykesza - rodzaj kurtki
Bymbnić - bębnić; Dyszcz bymbni pu blasze.
Bynda - wstążka; Byndy wjonży si przy kosach.
Byrbylucha - samogon, byle jaka wódka; Co to za wódka? To byrbylucha.
Byz - bez; Byz ryńki, byz pumocy, byz durniczki
Byzednia - głębina bez dna, topielisko z zradkim błotem; Nie właź w te byzednie.
Byz pamińci - bez pamięci;
Byz pyńchłody - bez umiaru; Pcha w siebi byz pyńchłody.
Byzwstydny,a,e - bezwstydny, a, e; Ta to człowik byzwstydny. Wun nie wi co to wstyd





- C –

Capnoć - złapać, chwycić (szybko); Ważaj na tego psa, bu ci capni.
Cebrzyk - drewniane naczynie na karmę dla świń
Chabazie - chwasty; Wszyńdzie pełno chabazia. Rady sy s tym ni daje.
Chapać, schapać - łapać, złapać
Charkać - chrząkać, odchrząkiwać
Charkotać - charczeć, rzęzić; Z nim ni dobrze. Wun nu wże charkoczy.
Chartanka - gardło
Chata, chałupa - dom, mieszkanie, pokój
Chełtanie - ruszanie na skutek obluźnienia w otworze np. nogi przy stołku
Chepta - pokrzywa; Nie liź w chepte bu si pupieczysz
Chlib, chleby - chleb, chleby
Chlipać - popłakiwać
Chliw - chlew, budynek inwentarski
Chłopic, chłupaki - chłopiec, chłopcy
Chłupczysko - chłopczysko, chłopak
Chmara - chmura; Jidzi cimna chmara, bedzi zliwa.
Chmarzyć - chmurzyć; Coś si chmarzy, chyba bedzi dyszcz
Chojci, chojci - chodź, chodź – zwrot do dziecka
Chodzić - chodze, chodzi, chodzim, chodzo; Choć tu i puzbiraj te kamini
Chrebyt - grzbiet, kręgosłup
Chrobak - robak
Chrubaczywy, a, e - robaczywy, a, e; Tego roku japka strasznie chrubaczywe.
Chrustawka - chrząstka
Chto - kto; Chto sze chce si ze mnom borać?
Chtóry, chtóryj - który; Chtóry mócniejszy?
Chtórym - którym; Chtórym wozym młoda jedzi?
Chuć - choć, chociaż
Chudoba - zwierzęta domowe, bydło
Chulawa - cholewa; Poznać pana pu chulawach.
Chulera - cholera; Chulera by go wzina
Churoba - choroba; Churoby na takiego nima.
Chuścina - chustka na głowę; Tam wsi baby nusiły chuściny.
Chustka - duża gruba chusta okrywająca tułów i głowę; Nakryj si chustkom
Chutko - szybko; Chodźmo chutko, zróbmo chutko
Chuteńko - szybciutko
Chyrutać - jak chełtać; Kołyk przy przyńślicy si chyruta, trzeba zapliszyć
Chylcym - chylcem; Żyńcie to cinżka rubota, bu cały czas chylcym.
Chytry, chytryj - przebiegły, chętny do pracy
Chwost - ogon; Ni ciongnij konia za chwost bu ci kopni.
Chwostyk - ogonek; Świński chwostyk
Ciamkać - mlaskać; Ni ciamkaj przy jidzeniu.
Ciaprać - gadać byle co
Ciapra - ględa; To ciapra. Wun ci nic mundrego ni skaży.
Ciasto - ciasto, kluski szczypane; Ciasto na mliku.
Cidełko - cedzak np. do mleka
Ciele, cilinta - cielę, cielęta
Cieknoć - cieknąć; Trzeba dach pułatać, bu ciekni.
Cieszyć - ciesze, cieszy, cieszym, cieszoł, ciszyła, ciszyło, ciszyłyśmo
Cikawość,cikawy - ciekawość, ciekawy
Ciłuszka - piętka chleba; Du ciłuszki trzeba mnieć dobre zymby.
Cimno - ciemno; Zimom chutko robi si cimno.
Cinżar - ciężar; Cinżar punad siły.
Cinszko - ciężko; Bidnymu trudno zwionzać konic z końcym
Ciomać - całować (dziecięce); Pucomaj mame.
Ciongnoć - ciągnąć; Ciongnoć za sznuryk
Cirpić - cierpieć; Czasym wsi cirpio za jidnego
Ciu - odpędzanie świni
Ciżba - tłok; Na wodpust, straszna ciżba w kuściele.
Co, cosz - co; Cosz chcesz, ta to wże stare i nidumaga.
Cofnoć - cofnąć; Cofnij si trocha
Co nimiara - co niemiara; Najad si strachu, co nimiara.
Cujno, cujno wo - dopiero, dopiero co; Cujnoś mo skuńczyły.
Cukyr - cukier
Cwyntarz - cmentarz
Cybula - cebula; Przy wubiraniu cybuli, ślozy leco ślozy.
Cygelnia - cegielnia
Cymys - cymes, super
Cyna - cyna, cena
Cyntryfuga - wirówka do mleka; Przepuść mliko byz cyntryfuge.
Czachać - ciąć coś na kawałki z rozmachem
Czachnoć - mocno ciąć, odciąć
Czenczerej - okrzyk przy szczodrakach noworocznych
Czerwy - czerwienie w kartach, czerw pszczela
Czereń - spód pieca chlebowego; Pic można w blachach abu na czyreniu.
Czerkać - zapalać zapałkę; Zaczerkaj siarnik.
Czośnik - czosnek
Czówno - czółno
Czuchać (si) - drapać (się); Coś mnie swyńdzi. Puczuchaj mnie pu plecach.
Czujisz - czujesz, słyszysz; Czujisz jak hudzi huroplan.
Czuży - obcy; To ni nasz, to czuż y.
Czużyna - obczyzna; Cinszko żyć na czużynie.
Czykułotki - wygarbienia na zgięciach palców
Czympić - długo czekać w jednym miejscu
Czymu, czymu ni - czemu, czemu nie
Czynsto - często
Czyńść - część
Czypilać - piłować tępą piłą; Tom piłkom ni wczypilasz, trzeba jo puwostrzyć.
Czypiać - czepiać; Czego si czypiasz? Wodczyp si.
Czyresznia - czereśnia; Tego roku czyresznia ładnie wubrudziła.
Czyrwony - czerwony
Czy, czysz - czy, czyż


- Ć –

Ćwach, ćwaszyk - gwóźdź, gwoździk; Ćwachi je różnyj długości.
Ćwihun - podrostek
Ćwilozy - spodnie z samodziałowego płutna
Ćwiluch - kilim w pasy; W budny dziń, pościl przykrtwa si ćwiluchim.
Ćwirkun - świerszcz; Ćwirkun jak wlizi za piec, tu całe zime bedzi ćirkać.
Ćwochać - machać, uderzać batem;


- D –

Dalij - dalej; Dalij ni jide, bu mnie nogi bolo
Daszyk - daszek; Kaszkiet to czapka z daszkim
Dawać drzynia - odbicie, drganie drewna sękatego przy rąbaniu; Syńkate daji drzynia.
Dawić (si) - dławić (się); Dobrze gryś, bu si zadawisz
Dawienie - dławienie
Deszczka - deska; Te deszczke trzeba wubhyblować.
Ditko - djabeł; Jakiś ditko mnie pudkusioł.
Dłonia - dłoń
Dochtor - doktor, lekarz
Dojić - doić; Trzeba krowy wydojić.
Dok - dopuki
Domb, dymby - dąb, dęby
Dońcia - córka; Moja dońcia.
Drancie - lichota, starzyzna
Droczki - żarty, drażnienie. Droczoł si z psem, tyj go wugryz.
Druszka - druchna
Drygli - zimne nóżki
Dryluch - drelich; To wsio dryluszczyna
Drywutnia - drwalnia
Dryzda - młoda dziewczyna (ironicznie)
Drzyń - sęk
Du - do; Du czysta, du reszty
Duch - duch, ciepło
Duczajka - otwór w kamieniu w żarnach, wgłębienie w chlebie na masło
Du czystz - do czysta, całkiem
Duglondać - doglądać; Jak si chudoby ni duglonda, tu marnieji.
Dujenie - dojenie; Latym krowy si trzy razy doji.
Dujnica - dojnica, wirówka do miodu
Dulary - dolary
Duleżyć - doleżeć; Jak coś duliga, tu trudno duleżyć du rania.
Dupak - salonowiec; Zimom jak nima ruboty, tu kawalirka biji dupaka.
Dupiro - dopiero
Dupło - dziupla; Dzińcioł i wudwud gniazda robio w dupłach.
Durch - na wylot
Durny - głupi, wariat; Tyn chłop zdurniał z krytesym. Co wun robi?
Durnuwaty - głupkowaty; Ni zadawaj si z nim, to durnuwate
Durniczka - darmocha; Ali ci si trafiła durniczka.
Duro, za durno - darmo, za darmo
Durubajło - stary grat; W przen. o starym człowieku – Ot stare durubajło.
Du ruzpyńku - mocno tak, że pęknąć można np. płacz, śmiech
Dustygać - dojrzewać; Wze zboża dustygajo, trzeba ładnać sirpy.
Dustygnoć - dojrzeć
Du świta - o świcie; Dzisiaj wstałyśmo du świta.
Duszka - sukienka, suknia; Masz duże ładne duszke.
Duszuhrijka - watówka
Dutka - fujarka; Wony w jedne dutke dmo.
Duże - bardzo
Dwanasty - dwunasty
Dwadziesty - dwudziesty
Dykunyk - bunkier, schron; Pu wijnie wszyńdzie były dykunki.
Dyntka - dętka; Puwietrze zeszło bu przybita dyntka.
Dynty - dęty; Chodzi nadynty – nie wim co go wkunsiło.
Dyntysta -dętysta, stomatolog
Dyszcz - deszcz; Dyszcz putrzebny, bu straszna pusucha.
Dyszczółka - deszczółka
Dzeńkać - stukać w metal, dzwonić
Dziadyk - dziadek
Dziamkać - gadać bez potrzeby; At, dziamka i dziamka.
Dziamdziać - jak wyżej
Dziawkanie - szczekanie
Dziawolenie - skomlenie; Jak go zustawio samego, tu cały czs dziawoli
Dzie - gdzie; Dzie jidzisz? Dzie gonisz krowy?
Dziesińć - dziesięć
Dziewińć - dziewięć; Wzem dziewińć lat skończoł.
Dziewińćset - dziewięćset
Dziń - dzień; My dzisiaj cały dziń rubiłyśmo w polu.
Dzinnie - dziennie
Dzińcioł - dzięcioł; Dzińcioł w drzewo stuka.
Dzińgiel - dzięgiel
Dzińki, dzińkować - dzięki, dziękować; Dzińki Bogu zdrowie jako, tako dupisuji.
Dzińki - dzienne spotkanie prządek
Dzirgać - dziergać, haftować
Dziwczynisko - dziewczyna; Taż to wże wielge dziwczynisko.
Dziwić si - dziwić się
Dziwińdziesiont - dziewięćdziesiąt
Dziwka - panna
Dziwować si - dziwić się; Ni ma co si dziwować.
Dziżka - dzieża chlebowa
Dzwonyk - dzwonek; Dzwonyk dzwoni na przerwe.
Dzwunica - dzwonnica
Dzwunienie - dzwonienie; Na pułudniowe dzwunienie,przyrywa si ruboty pulowe.
Dzygar - zegar
Dźwiży - drzwi; Dźwirzy wyjsciwe, zamyka si na klucz.
Dżymili - trzmiele


- E –

W wymowie litera „E” zamieniona została z małymi wyjątkami, na „Y”
Edyk - Edek
Ygzamin - egzamin
Ykonom - ekonom
Ykran, - ekran, ekrany
Yksplozja - eksplozja
Ylegant - elegant; Oho, ho, jaki ylegant. Nowe wubranie sy kupioł.
Yliktryka - elektryka
Ymigracja - emigracja
Ypidemnia - epidemia; Pu wojnie była wielga ypidemnia tyfusu.
Yrkaem - erkaem
Ysesman - esesman; Ysysmany nusiły mundury z czaszkom
Ytykieta - etykieta
Ywangelia - ewangelia


- F –

Fafurety - bokobrody, baczki; Fafurety mało chto nosi.
Fajnie, fajny - ładnie, ładny
Falszywy - fałszywy; Falszywy halarom
Famuła, familia - familia, rodzina
Fana - flaga; Na państwowe świnta, wszyndzie wiszo fany.
Farfocyl - strzęp; Tasz to stare łachy, same farfocli.
Faryna - człowiek niezgodny, kłótliwy; Cinżko żyć z farynom.
Farynować - wybrzydzać, czepiać się
Fasować - pobierać przydział; Zafasował całe wumunduruwanie.
Fasunyk - przydział
Fczora - wczoraj; Wczora tak sypał śnig, żyś na dwa kroki nic ni zubaczoł.
Fertyk - koniec, reszta; Fertyk, wincyj nima.
Fest - mocno
Fifak - chojrak; Ali z niego fifak
Flisuwina - grube płutno samodziałowe; Mnieszki z flisuwiny
Folga - ulga; Pufolguj koniam, bu wże ledwo si wleko.
Forszpan - nakazowy wyjazd zaprzęgiem konnym; Wyznaczony na forszpan
Francuwaty - zły, niedobry
Fukać - mocno dmuchać, rugać, odpowiadać opryskliwie – ofukiwać
Fulwryk - folwark; Na fulwarku zawsze była jakaś rubota.
Funio - cwaniak, zarozumialec
Fura - wóz
Furdzić - wiać z szumem; Jak go pugonie, tu za nim no zafurdzi.
Furt - wciąż; A tyn furt to samo
Furykować - atakować, iść do ataku; Ruskie pijo, bado furykować.
Futograf - fotograf
Fyrdaszka - fryga, bączek
Fyrdać - puszczać w obrót bączka, wzreciono
Fyrflasza - butelka wojskowa, manierka; W fyrflaszy zawsze było coś du picia.


- G –

Gaci - gacie
Gadać - gadam, gada, gadamo, gadajo
Gaducha - gaduła; Tasz to gaducha, jak zaczni tu skończyć ni moży
Gadzamuła - bryła, kula śniegu, gliny, ziemi
Ganczarz - garncarz; Ganczarz minia garki za zboże.
Garbal - komar; Garbal jak wużry, tu asz gudzyk wyskoczy.
Garnuszyk - garnuszek
Garnyk - garnek
Garniontko - mały garnuszek; To garniontko dobre du picia mlika
Geckać si - uciekać przed bąkami; Bydło si gecka w spikote, bu bąki żro.
Ginoć - ginąć
Glanc, na glanc - połysk, do połysku; Wyczyszczone na glanc, asz si michci.
Głowacz - kijanka; W wiekszych kaąbaniach, pełno główaczy
Głymbina - głębina; Na sirodku jinziora najwieńksza głymbina.
Gniw - gniew; Wony ni gadajo zy sobom, bu si gniwajo.
Gniździć si - gnieździć się; Gniżdzi si jak kwoka na jajach
Gnot - knot w lampie, świecy
Gnujownik - gnojownik; Przy każdym chliwie je gnujownik.
Gnypak - tępy nóż
Gnypać - ciąć tępym nożem; Gnypam i gnypam i wuciońć ni mogę.
Gorski, a, e, gorsko - gorzki, a, e, gorzko; Gorskie trzeba pusłodzić
Gorzyj - gorzej; Gorzyj wrze być ni moży.
Grabi - grabie
Grabienie - grabienie, sztywnienie rąk od zimna; Wze mnie ryńki zagrabiały.
Grali - widły; Gralami si gnój wykida.
Grudziń - grudzień; Grudziń przyważnie mrożny.
Gryś - mocne rozwolnienie
Gryść si - martwić się
Grzmić - grzmieć; Jak grzmi tu i puleji.
Gudz, gudzyk - guz, guzek
Gudzina - godzina; Wstawaj! Tasz to szusta gudzina. Ludzi w pole jedo.
Guronco - gorąco
Guronczka - gorączka; Letnia guronczka, wustatnie poty wyciska.
Gwawt - gwałt, na gwałt, szybko
Gydyja - wysoka kobieta, dziewczyna; Aliż to gydyja.
Gymajny - szeregowy; W wojsku najwincyj je gymajnych.
Gynstwa - gęstwina; Przez te gynstwe ni przylizisz.
Gyńś, gyńsi - gęś, gęsi
Gyńsinta - gęsięta
Gyńsiontko - gęsiątko


- H –

Haczyk - haczek, pogrzebacz
Hadiuka - poczwara, złośnica; To hadiuka ni człowik
Hadra - zła złośliwa kobieta; To hadra ni baba.
Hadres - adres
Hajcować - mocno podsycać ogień; Czego tak hajcujisz?
Hajić si - tracić czas i opóżniać pracę; Ni bede was hajić. Potym pugadamo.
Hajti - spacer dla dzieci; Pujdzim hajti.
Halarom - alarm; Sze mam czas, a co to halarom.
Halba - kufel
Haltować - zatrzymywać (wojsk.)
Hałaburda - awanturnik, nicpoń
Hałastra - zgraja; Na te hałastre trzeba ważać, bu moży nabrojić.
Hałamuc - uformowany kawał ciasta, gliny, błota
Hałapup - pisklę nie opierzone; W tym gniaździe, dupiro hałapupy
Hałuszka - kluska skubana
Hamać - jeść (dziecięce); Hamaj, hamaj, tu chutko wyrośnisz
Haman - człowiek niespokojny, ordynus; Tłuczy si jak haman pu piekle.
Hara - wóda; Przes te hare, ni jedyn skapcaniał
Haratać (si) - bić (się), tłuc czymś lub w coś; Ni harataj tak w tyn stół.
Harhara - coś dużego, niezgrabnego
Harmidyr - harmider, zgiełk, gwar
Harować - ciężko pracować; Harować wud rana du wiczora.
Hawkać - szczekać; Pies na kogoś hawka
Hecy, hycować - żarty, żartować; Ni można nu puważnie. Trzeba trochi puhycować.
Hepać, hepnoć - mocno uderzać, uderzyć, upaść; Alisz wun hepnoł na zimnie.
Hojdać - huśtać; Puhojdaj dziecko, bu płaczy.
Horab - jarząb
Horbyk - pagórek; Za tym horbkim nasze pole.
Hreczka - gryka; Kwitnonca hreczka pachni mniodym.
Hrom, hromy - grom, gromy
Hrymać - stukać; Ni hrymaj dźwiżami.
Hryzota - zgryzota, zmartwienie; Ja tu mam same zgryzoty.
Hudzić, hudzenie - warkot silnika, maszyny, szumieć
Hulać - tańczyć; Na wyselu sy puhulamo.
Hulaka - tancerz, lubiący się bawić
Huncwot - łobuz; Wże ni wytrzymam z tym huncwotym.
Hupałać - czyścić ziarno przez podrzucanie w przetaku
Hupińki - opieńki; Hpińki wubrudziły tego roku.
Hurkot - turkot np.wozu po bruku
Hurma - czereda dzieci, ludzi
Huroplan - samolot
Huska - rodzaj weselnej bułki
Hutawa - otawa, drugi pokos; Czas kosić hutawe.
Hutij - rozrabiaka; Tyn hutij zawsze coś zbroji.
Hycać - skakać, podskakiwać
Hyczka - nać buraka, końcówka zawiązanego worka.
Hyblować, hybyl - strugać, strug; Hyblować deszczke
Hykawka - czkawka
Hykawy, a, e - jąkała; Z hykawym cinżko si gada.
Hylaka - gałąź; Puzbiraj te suche hylaki, tu si spali.
Hynyj - szron. Szadź; Wsi drzewa wublipione hynyjim
Hyrody - herody, rodzaj jasełek
Hyrować - sztorcować, rugać (mocno); Ali go hyruji.


- I -

Przed początkową literą „i”, dodawano „j”

Jicyk - Icek
Jide, dzi, dzim - idę,idzie, idziemy
Jigła - igła; Nie daj dziecku jigły bu si wkoli.
Jigielnik - igielnik
Jile - ile; Jile kilumetry du tego sioła?
Jim, jisz, ji, jimo - jem, jesz, je, jemy
Jiment - iment (do imentu)
Jimnie - imię; Jak masz na jimnie
Jimpyrator - imperator; Jego wysokość, jimpyrator, cysarz.
Jinaczyj - inaczej
Jinakszy - inny
Jindyk - indyk
Jindzij - indziej; Jak ni tu, tu dzie jindzij.
Jinny - inny
Jinstrument, ta - instrument, ty
Jinstykt - instynkt
Jintyligent - inteligent
Jinterys - interes
Jinwalida - inwalida
Jinwentarz - inwentarz
Jindzinier - inżynier
Jiskać, jiskanie - iskać, iskanie
Jistny - istny
Jistota - istota
Jiść - iść
Jiwa - iwa
Jiwan - Iwan
Jizulator - izolator
Jizrayl - Izrael
Jizrajlita - izraelita


- J –

Jabłonia, ni - jabłoń, nie; Na jabłoniach gałynzi si gno wud jabłyk.
Jadaczka - gęba; Jadaczka mu si ni zamyka
Jagoda, dy - owoc, ce wiśni, czereśni; Wże jagody dystygajo.
Jagnie, jagniontko - jagnię, jagniątko; Wowca z jagnińcim
Jagninta - jagnięta
Jakiśmo - jekeśmy; Jakiśmo jiszły, tuśmo sobi pugadały.
Jamduła - jamisko; Ta jamduła sze z wojny.
Japko - jabłko; pud jabłoniom pełno jabłyk.
Jarmaryk - jarmark; Jedzim na jarmaryk zy zbożym.
Jasion - jesion; Jasiony to najwińksze drzewa w siole.
Jaźmin - jaśmin; Jażmin duże pachni
Je - jest; Tato je w doma? Nima.
Jechać - jede, jedzi, jedzim, jedżmo
Jedyn - jeden
Jindyk - indyk; Jindyk gulgoczy na czuzego.
Jidynaście - jedenaście
Jidzenie - jedzenie; Bede, bedzim jeść
Jim, ji jimo - jem, je jemy
Jinczmiń - jęczmień
Jińzioro - jezioro; Jinczmiń ma wostre wuściaki.
Joj, ta joj, jojojoj - zwroty oznaczające podziw lub dezaprobatę
Juszka - kompot, płyn z zupy itp.; Jak ci palne tu ci juszka puleci z nosa
Jiż - jeż; Jiża ni pumacasz bu koli. Włosy ci si najiżyły
Jiżdżenie - jeżdżenie; My du miasta jeździm wozym


- K –

Kabza - portfel, woreczek na pieniądze
Kaczałka - wałek do maglowania bielizny
Kaczan - ogryzek, głąb kapuściany, kolba kukurydzy
Kaczontko - kaczątko; Daj kaczyntam wody
Kalika - kaleka; Tasz to kalika, wże ledwo łazi.
Kalindarz - kalendarz
Kalisony - kalesony
Kałabania, i - kałuża, e; Pu dyszczu wszyńdzie kałabani.
Kałapućkać - bełtać, mieszać
Kałatać - kołatać; Jakoś si tam kałata (w przen. – żyje)
Kałdun - bebech, duży brzuch; Tyn ma kałdun.
Kałyndzić - z trudem wiązać koniec z końcem; Wony ledwo kałyndzo.
Kamiń - kamień; Ni kidaj kamiami, bu sze kogoś wpalnisz
Kandybał - zimny napój z palonym cukrem, cytryną i dodatkami
Kapcanić - podupadać, marnieć; Jak si ni puzbira, tu du czysta skapcanieji.
Kapeluch - kapelusz
Kapicy - połączenie krokwi w kalenicy; Wysoko, asz w kapicach.
Kapka - kropla; Wże kapki wody nima.
Kapke, kapeczke - kroplę, kropeleczkę, troszkę, troszeczkę
Kapszuk - worek z pęcherza na tytoń
Kapuranie - papranie, byle jaka robota; Tasz to nu skapurane.
Na kapuryc - na nic, na zmarnownie; Na kapuryc z takom rubotom.
Kapuśniaczyk - kapuśniaczek, drobny deszcz, mżawka
Kapuśniki - kapustniki, poletka pod kapustę
Karaczkuwaty - człowiek na pałąkowatych nogach
Kaszkyt - kaszkiet, czapka płaska z daszkiem
Katapula - proca gumowa; Du katapuli trzeba dobrych gumyk.
Kawalir - kawaler
Każdyn, każny - każdy; Kużdyn chce lepij żyć.
Kidać - rzucać; ni kidaj kaminiami
Kepełe - głowa (z żyd.); Tyn ma kepełe du rachuwania.
Kilbasa - kiełbasa
Kilo - kilogram, ile; Ze trzy kilo.
Kilko - ile; Kilo razy?
Kilumetyr - kilometr; Bedzi kilumetyr, amoży i wincyj.
Kinoć, kiń - rzucić, rzuć; kidam, kida, kidamo, kidajo
Kirat - kierat
Kisnoć - kisnąć; Budajś skis jak to prawda.
Kliszcz, kliszczy - kleszcz, kleszcze; Podaj mnie kliszczy.
Kluczka, na kluczke - haczyk z kijem , wiązanie sznurowadeł w kokardkę
Kłyszawy - kłyszawy, chorowity np. koń
Kłymby - biodra
Kminyk - kminek; Chlib z kminkim
Komar - mrówka leśna (duża)
Komirz, kumirzyk - kołnierz, kołnierzyk
Kompać si - kąpać się; Choć si kompać w jinziorze
Kondzil - kądziel – kąplet do ręcznego przędzenia
Konkol - kąkol; W zbożu pełno kunkolu
Konsać -kąsać, gryźć; Tyn pies konsa
Kopa, kopka - zboże w kopkach
Kopyr - koper; Wurwij kopru du wugórków
Koryc - korzec; Jile korcy namłóciłyście pszynicy.
Kościoł - kościół; Nasz kościoł był duże ładny.
Korzyń - korzeń
Kormon - płachta wiązana przez ramię, na rwaną trawę
Kosa - kosa,warkocz; Włosy ma zaplicione w kosy
Kostrub - kukła zakopywana wiosną – odp. Marzanny
Kowdra - kołdra
Krajc - trefl
Krawczynia - krawcowa; Musze jiść du krawczyni, żyby wszyła duszke.
Krawic - krawiec
Kruhit - szybki nawrót; No kruhit, tyj jedzi nazat.
Krupy - kasza gryczana; Przyz zime dobre pół mieszka krup poszło.
Kryha - kra
Krynżałki - kiszona w kawałkach kapusta
Krynżółka - wałek do nawijania przędziwa np. lnu
Kryńcić - kręcić; Nie kryńć si. Siedź spukojnie
Kryńgły - okrągły
Kryszki - okruchy; Wszyńdzie pełno kryszyk z chleba.
Kryszyć - kruszyć, kroić na drobno; Nakrysz cybuli
Krzesny - chrzestny
Krzon - chrzan; Natrzyj krzonu na świnta.
Krzydło - skrzydło
Krzydlaty - skrzydlaty
Ksionc, z ksindzym - ksiądz, z księdzem
Kubita - kobieta
Kubyła - kobyła, klacz; Ta klaczka lada dziń bedzi si źrebić.
Kuciontko, kucinta - kociątko, kocięta
Kuciuba - kociuba; Kuciubom wygartuji si wogiń i chlib z pieca
Kucza - mały chlew dla świń
Kuczno, kuczyć - tęskno, tęsknić; Jak si wyjedzi na dłużyj, tu kuczno za domym.
Kuczyłować - koczować
Kuczyrawy - kędzierzawy; Tyn łysy kiedyś był kuczyrawy
Kuferyk - kufer
Kulega - kolega; Mam fajnego krig kulege (kolega z wojny}
Kuleśnia - koleśnia, dwukółka do pługa
Kulindy,kulindować - kolędy, kolędować
Kulindniki - kolędnicy; Na świnta pu siole chodzo kulindniki.
Kuliżanka, - koleżanka
Kułówrotyk - kołowrotek; kółówrotkim spornij si przyńdzi.
Kułyska - kołyska; Schowaj te kułyskie, moży si sze przydać.
Kukuruza - kukurydza
Kuminiuch - gałgan do zatykania komina na strychu
Kumacha - karaluch, żuk
Kumiśgłowom - głową w dół; Wupat z drzewa kumiśgłowom.
Kumora - komora; Kumora to wygoda, bu wsio tam można puskladać
Kunisko - konisko; To wze stare kunisko
Kuniuszyna - koniczyna; Kuniuszyna lepsza na pasze wut siana
Kunopli - konopie; Z kunopli je ziarno na wolij i przyndza
Kupanie - kopanie
Kupanica - płoza w saniach; Lepsze kupanicy pudkute
Kupic - kupiec; Jak nima kupca, tu ni sprzedasz
Kupica - kupa, stos, zwał; Słoma zwalina na kupice.
Kupki - kupki, kopki zboża
Kupyrczaki - zaloty
Kupystka, - mała kopyść
Kupyściocha - duża kopyść
Kurali - korale; każda dziwka ma chuć ze dwa sznurki kurali.
Kurczontko - kurczątko
Kurczynta - kurczęta
Kurdaki, na kurdaki - na barana; Weź dziecko na kurdaki
Kurdiuk - schorzenie w przełyku zwierząt
Kurdupyl - kurdupel; Kogo tu si bać, tasz to kurdupyl
Kurona - korona
Kurowaj - główne ciasto weselne
Kurumiesło - nosidła na dwa wiadra wody
Kusisko - kosisko, drzewce do kosy
Kutkudakać - gdakać; Kura kutkudaka, wże chyba si zniesła.
Kustrubaty - sękaty, nie równy; Ta pałka strasznie kustrubata
Kustumacha - kościsko; To kuścisko dłuższe wut psa.
Kusycia - kosaciec, irys
Kuszerka - akuszerka; Zamawiaj kuszerke, bu twoja bedzi si rusypywać
Kuszka - naczynie na wodę i osełkę
Kuszula - koszula
Kuścielny - kościelny; Kuścielny wże na msze dzwoni
Kuśka - stanie na głowie
Kutia - potrawa wigilijna
Kużny - każdy
Kuźlina - krokiewka na kalenicy strzechy
Kwasza - półpłynna potrawa z mąki gryczanej
Kwaśnica -późna jabłoń o kwaśnych owocach
Kwatyra - kwatera, skrzydło okienne; Woczyń jedne kwatyre, niech si wietrzy.
Kwandras - kwadrans; Kwandras na pionte.
Kycać - skakać; Dzieci kycajo z bumbetla na zimnie.
Kyrnica - krynica, obudowane źródło
Kyrniczka - kryniczka


- L –

Ladacy - leniwy; Ladacy niczego si ni durobi.
Lagyr, ry - obóz, obozy; W lagrach ludzi gineły jak muchi
Lapać (si) - brudzić (się); Ważaj, nu si ni zalapaj.
Lecyj - lżej; Chto ma wiencyj morgów, tymu si lecyj żyji
Lepi, lepij - lepiej
Letki, letkij, letko - lekki, lekko
Ligać, lignoć - kłaść się, położyć się; Jide ligać.
Likutki, likutko - leciutki, leciutko
Lin - len; Zy lnu je simie na wolij i przyńdziwo
Lityr - litr; Lityr samugonki
Liworwyr - rewolwer; Każdy uficyr ma liworwyr
Loch - piwnica
Ludzi - ludzie; Ludzi pumogo, ni dadzo zginoć
Ludziany, niludziany - dobry, nie dobry; Tyn bachor strasznie niludziany.
Lusznia - luśnia, podpora drabiny w wozie


- Ł –

Ładnać - naprawiać; Trza wóz ładnać, bu wiesna za pasym
Ładnij - ładniej
Ładuszczak - gliniany garnek z przewężeniem u góry
Łochnoć - żałować, narzekać; Stare łochno bu guspudarka marnieji.
Łokyć - łokieć
Łoszak, łuszynta - źrebak, źrebięta (wyrośnięte)
Łuszontko - źrebiątko
Łuszyca - młoda klacz
Łejbik - lejbik, rodzaj kurtki zbliżonej do marynarki
Łotacz - kaczeniec; Wiesnom nad rzykom kwitno łutaczy.
Łukszyna - makaron domowy
Łupanie - uderzanie, łamanie w kościach
Łupata - łopata; Weź łupate i puwutkidaj śnig na pudwurzu.
Łupiny - obierki, łuski z orzecha
Łuszpajki - łupinki z pestek dyni, orzecha itp.
Łypać, łypanie - spoglądać, spoglądanie; Lypa i woka z nij ni spuska
Łypeta, łypytyna - głowa; Du nawuki trzeba mnieć łypytyne.
Łypuch - łopuch
Łyskać (si) - błyskać (się); Strasznie si błyska. Jidzi nawalnica.
Łyszczenie - błyszczenie
Łyszczyć (si) - błyszczeć (się)
Łyżby - łyżwy


- M –

Maciurka - konopie z pierwszego zbioru
Maćko - żołądek
Maglównica - maglownica, karbowana deska do maglowania
Mahabunda - mruk, człowiek nie towarzyski
Majzel - przecinak
Makohon - tłuczek do tarcia maku w makutrze
Mać - Psia mać.Tisionc twoja mać
Makotra - makutra
Mamin - Mamin syn. Mamin brat
Manić - zwodzić, oszukiwać
Manyło - oszust; Ważaj na niego bu to manyło.
Manszet - mankiet
Mantyl - płaszcz wojskowy
Mantyka - człowiek niezaradny, kaleka życiowa
Marchwa - marchew
Marymucha - muchomor; Marymuchom można si wutruć.
Masny - tłusty – okraszony, natłuszczony
Maścić - smarować; pomaść chleb masłym
Maśniczka - maselniczka
Materia - materiał, tkanina; Wubranie z dobryj materji.
Mawpa - małpa; Czego ta mawpa tu szuka
Melknoć - przewrócić się nagle; Melk tyj lezy.
Meszty - pantofle; W mesztach nu du kuścioła i w nidziele si chudziło.
Mglenie, mglić - mdlenie, mdleć
Mgłości - mdłości
Michcić (si) - błyszczeć (się); Wypucuwane asz si michci.
Miglanc - łobuziak, spryciarz
Mnieszyk, i - worek, i; Przyrychtuj mnieszki na zboże
Mietła - miotła; Mietły rubiło si z brzyziny
Mindlica - międlica; Na mindlicach mindlono lin i kunopli
Mindlić - międlić
Minoć - minąć; Mini zima i bedzi wiesna
Minso - mięso; Minso rzadko si jadło.
Mińki - miękki; Świży śnig zawsze mińki, a jak putachni stwardnieji.
Mińkuszka - miękisz chleba
Mirzwa - mierzwa; Zmirzwionom słomom, pudścilało si chudobie.
Miszanina - mieszanina; Krysowe sioła to miszanina Pulaków i Wukrajińców.
Miszmasz - wszystko razem zmieszane
Miszać - mieszać; Zamiszać świniam.
Miszkanie - mieszkanie
Misztygałki - drobiazgi, drobne przedmioty
Mirzyć - mierzyć; Zmirz jakie to długie
Miziuk - smoczek; Dziecko piji z miziuka.
Mliko - mleko; Byz mlika trudno było wyżywić rudzine.
Młotyk - młotek
Mniara - miara; Jide du krawca niech weźmi mniare.
Mniasto - miasto; Du mniasta jiździło si na jarmaryk, abu za sprawunkim.
Mnie, mnom - mi, mną
Mniejsce - miejsce; Kużdyn ma na zimi swoje mniejsce.
Mniesionc - miesiąc, księżyc
Mnieszyk - worek; Zboże, krupy, pszono i monke trzymało si w mnieszkach.
Mnij - mniej; Tylo? Mnij wincyj.
Mniód - miód; Pumaścić chlib mniodym.
Mnom - mną; Ni kłopocz si mnom.
Mondry - mądry; Mondry jak salamunowe gaci.
Moniak - moneta; W pugilaresie zustały same muniaki.
Moniać (si), munianie - guzdrać (się), guzdranie
Monka - mąka; Trzeba jechać du młyna bu monka si kończy
Monż - mąż
Mostyk - mostek; Na pudwórza wjiżdżało si byz mostki.
Motuz, mutuzyk - powróz, szur, sznurek
Moży - może; Moży tak, a moży ni.
Mraka - mgła; Czasym taka mraka,ży na pare kroki nic ni widno.
Mroczka, i - mała mrówka, objaw zdrętwienia
Mudrahela - mądrala; Dziwno ty si na niego, jaki to mudrahela.
Muhorycz - litkup; Pu sprzydarzy muhorycz ubuwiunskowa.
Mulałaś ty - jak mówiłaś, jak twierdziłaś
Mułuducha - panna młoda; Mułuduche swaty pruwadzo du ślubu.
Murga - milczek, cham, człowiek nie przystępny
Murmyło - mruk; Z nim ni pugadasz, to murmyło.
Murowy - porządny,swój; Pietyr to murowy chłop.
Musat - stalowy element krzesiwa
Mus, musowo - konieczność, koniecznie, obowiązkowo
Mutra, muterka - nakrętka; Dzie ta mutra wut woza?
Mutuwidło - motowidło; Mutanie naprzyndzonych nityk,na mutuwidło.
Mutyka, sapka - motyka
Muziać - mazać, rozmazywać
Muzoła - smalec z roztartym czosnkiem i małym dodatkiem wrzątku
Mycyje - smakołyki, specjały
Mykycicić - kręcić, mataczyć, wyłudzać; Zdaji si,zy wun mykyci.
Mynaszka - mynażka; Na wojnie zomirz ji z mynaszki.
Myntryka - mętryka
Myńki - męki; Pleci jak na myńkach


- N –

Nagniotyk - nagniotek, odcisk
Najmnij - najmniej
Najońć - nająć; Jak ni daji si wsiego zrobić, tu trzeba kogoś najońć.
Nakulirować - nacholerować, złajać
Naładnać - naprawić; Trzeba płot naładnać, bu wże dziurawy.
Namólny - namolny, dokuczliwy; Ali tyn człowik namólny.
Na pasblint - ryzykownie; Jide na pasblint. Bedzi co brdzi.
Napatoczyć si - napatoczyć się,przypadkowo spotkać
Na proczki - na przełaj; Jak zamarzni, tu można chodzić na proczki
Na puczupki - w kucki; Baraboli trzeba wubirać na stółeczku, abu na puczupki.
Na publike - wstyd publiczny
Na pumacku - po omacku, po ciemku
Narajić - naraić; Narajiłam ji dubrego kawalira. Moży coś z tego bedzi.
Na raminie - na ramię; Zawdaj mi tyn klocyk na raminie.
Narzyndzie - narzędzie
Na suminie - na sumienie – zaklęcie; Na suminie, ży nic nie znam.
Nasztypurczyć si - nabzdyczyć się
Naszylniki - naszelniki, element uprzęży; Załóż na koni naszylniki.
Na woznak - na wznak; Puleże trocha na woznak.
Nawyt - nawet; Nawyt si ni spyta
Na wytelbych - ponad siły, ponad możliwości
Na wyżkach - wysoko, na wysokościach
Nawuka - nauka; Za Nimców nawuka w szkole była przyrywana
Nażnoć - narżnąć
Ni - nie; Ni bede bu mi si niechcy.
Nichto, nicht - nikt; Nicht ni pruszony, ni przyjdi na wysele.
Ni czurzy - nie obcy; Ta to swój, ni czurzy.
Nidaleko - nie daleko; Choć, choć dziecko, wże nidaleko.
Nidziela - niedziela; W nidziele wsi jido du kuścioła.
Niemic - Niemiec
Niludziany - niedobry, niegrzeczny; Niludziana bachornia.
Nimy - niemy; Z nimym no na migi pugadasz.
Ni pudużam - niedam rady np. tego zjeść; Wze tego nipudużam.
Niść - nieść
Niszczyńście - nieszczęście; Niszczyńścia chodzo pu ludziach
Nizabudki - niezapominajki
Noj, noj - tuż, tuż; Ja ci każe, noj, noj, a zaczepioł by wozym za drzewo.
Nudki, a, e - mdły, a, e; To nidobre. Nudkie.
Nudzić - mdlić, zanudzać
Nugawica - nogawka; Pupudwijaj nugawicy, bu w błocie zalapasz.
Nu he - popędzanie bydła
Nurcym - w pozycji pochyłej; Zboże żnie si nurcym.
Nużda - złe; Nużda by go wzina.
Nużycy - nożyce
Nyć - na brzuchu (leżeć); Leżyć możnz na boku, nyć, abu na woznak.


- O –
W wymowie nie było słów na „o”, zastępował jen zlepek „wo” lub „wu”

Litera „o” wymawiana jako „wo”

Wo - o
Wobraz - obraz; Na wobraz i pudubieństwo
Wochnal - ufnal do podkowy końskiej
Wodpust - odpust, święto parafialne
Woko, woczy - oko, oczy; Stare woczy, tyj ni widze z daleka.
Wogród - ogród; Czas na wugrodzie siać wugrudzine.
Wokłot - duży snop prostej słomy
Wołtarz - ołtarz; W głównym wółtarzu je wobraz patrona.
Wona, o - ona, ono
Worczyk - orczyk; Du wurczyków czypia si wuprzoż.
Wosa - osa
Wośnik - ośnik, narzędzie do srugania i korownia
Wowca, y - owca, owce

Litera „o” wymawiana jako „wu”

Wubczochnoć - obłamać gałąź na styku z pniem; Wubczochnoć hylake.
Wubglondać si - oglądać się; Ni wubglondaj si, sz si zaszportasz i wpadnisz.
Wubpanachać - odciąć dużo i mocno
Wubsmułuszyć - opalić coś, obczyścić drzewo z owoców
Wubraza - obraza; Tasz to wubraza Boska.
Wubgryzać - obgryzć; Puwubgryzaj te kości.
Wubrusyk - obrus; Załóż na stół czysty wubrusyk
Wubyczajka - obręcz w sicie, przetaku
Wuchota - ochota; Jakoś nimam wuchoty.
Wuchotnik - ochotnik; Na wojne ni jido wuchutniki.
Wuczeryt - oczeret; Wuczeryt kosi si na zamarznintym jinziorze.
Wudżwiryk - słupek ościeżnicy drzwiowej
Wuferma - oferma
Wugnisko - ognisko; Jisiniom pastuchi grzejo si przy wugniskach
Wugrudzenie - ogrodzenie
Wugonyk, wogon - ogonek, ogon
Wugóryk - ogórek; Trzeba nakisić wugurków
Wukulica - okolica; W naszyj wukulicy, tyreny pagórkuwate
Wumasta - omasta, okrasa
Wun, wona, wono - on, ona, ono
Wunintować - wymiotować
Wupamintać si - opamiętać się; Wupamintaj si. Tak ni można.
Wupcirać - obcierać; Puwupciraj si.
Wupciraczka - ręcznik; Wupciraczki szyło si z lnianego płutna
Wupczasy - obcasy; Buty na wysokich wubczasach.
Wupona - opona
Wuranie - oranie, orka
Wusika - osika; Nawusice wciongle si liści trzynso.
Wusikowe mliko - lekko skwaśniałe mleko
Wut - od; Wut czego to?


- P –

Pajda chleba - duża kromka chleba
Paciuk - wieprz; Na świnta trzeba bić paciuka.
Pakos - pokos zboża, trawy; Kusiarzy zustawiajo za sobom długie pakosy.
Paletko - rodzaj damskiej kurtki
Palic, y - palec, ce; Na baduni palcy całkim mnie zgrabiały.
Palnoć - uderzyć
Paluha - pała; Mam paluhe tu si psa ni boje.
Pamińć - pamięć; Wirszyki trza si wuczyć na pamińć.
Pamintać - pamiętać
Pampuch - pąk, pączek; Na kwiatkach wże pampuchi. Bedo kwitły.
Pamułotyk - odrost roczny gałązki; Japko czynsto wuberwi si z pamułotkim.
Paniuńcia - paniusia; Myśli sy, ży jak z mniasta tu wże paniuńcia.
Pańczocha, i - pończocha, y
Papir - papier; Papier wsio wytrzyma.
Para - para, siła; Tyn ma pare.
Pare - parę, kilka
Parobyk - parobek, robotnik najemny; Nawyt ksiondz mniał parobka.
Parszywic - zły dzieciak; Tyn parszywic wszyńdzie wlizi.
Pasiczyna - pasieczyna, mała pasieka
Pastuch - pasterz; Wunas nima pastucha i musim najmować.
Patanas - ciuciubabka; Dzieci bawio si w patanasa.
Patarucha - małe, gorsze liście tytoniu; Zustała sama patarucha.
Patłaty, a, e - kudłaty, a, e; Czas wobciońć te patły. Patłaty pies
Paświsko - pastwisko; Na paświsku pełno bydła i pastuchów
Paszeji - piecze, parzy; Ranom si wupik, a sze paszeji
Papyndeka - papa
Paznot, y - paznokieć, cie; Puwubcinaj paznoty
Paździory - pażdzierze; Przy mindleniu pełno paździorów.
Pczoła - pszczoła; Kułu pasieki gryzo pczoły.
Peńchyrz - pęcherz; Z pyńcherza chłopy robio kapszuki na tiution.
Piasyk - piasek; Nasypali piasku (powiedzenie)
Pichota, pichotom - piechota, piechotą; Jiść pichotom, na pichote.
Pichur - odcisk, pęcherz, piechur; Na nogach wże same pichury.
Piczenie - pieczenie; Piczenie chleba najczyńścij w subote.
Piczontka, i - pieczątka, i
Piczontki - podroby; Przys tego bajstruka, wże mnie piczontki tlejo.
Piec pikny - piec do pieczenia chleba
Piełon - piołun; Z piłonu dobre likarstwo na żułondyk.
Pieron - piorun; Pieron by go trzsnoł (przekleństwo)
Pieszki - pieszo; Nawyt du Pudkaminia chudziło si pieszki.
Pieńć, pieńćset - pięć, pięćset
Piniondzy - pieniądze; Brak pinindzy.Piniondz si go ni trzyma.
Pinta - pięta; Mało pint ni pugubioł, tak wciekał.
Pińdiak - bezrękawnik damski
Pińdziesiont - piędziesiąt
Pirogi - pierogi; Dzisiaj na wobiad pirogi z syrym.
Pironym - piorunem; Wsio pironym robi, rubota mu si ryńkach pali.
Pirszy - pierwszy
Piśko, pisio - pies, piesek
Psiontko, psinta - psiątko, psięta
Pisasz - pisarz; W gminie puza wójtym, naważniejszy był pisasz.
Piszczawka - piszczałka
Piwójka - powój; Piwójka ma długie kurzyni i trudno jo wyplewić.
Pjawka - pijawka; W małych jinziorkach pełno pjawyk.
Plawdować - służyć, dopisyw