Statystyki zgonów w wiosce Gontowa w latach 1885-1890
Dodane przez Remek dnia Listopada 21 2009 23:58:47

W niniejszym artykule zestawiono proste statystyki zgonów dla zmarłych wyznania rzymsko-katolickiego - czyli Polaków - z wioski Gontowa. Na wzór podobnych, opracowanych dla strony "Olejów na Podolu"

Nie jest to praca naukowa, jedynie proste zestawienia liczb. W opisywanym przedziale czasowym 1885-1890 w rzymskokatolickiej populacji Gontowa zmarło 58 osób. Ile przyszło na świat - dokładnie nie wiemy. Dostępne materiały nie były kompletne. Brakowało dwóch pierwszych stron z zapisami chrztów z 1885 roku.

Bez roku 1885 otrzymujemy 59 urodzin i 49 zgonów w latach 1886-1890. Więc liczba ludności wzrosła w tym czasie o 10 osób. Wioska liczyła wówczas co najmniej 37 numerów domów (najwyższy numer odnotowany w dostępnym materiale).

rok 1885

ilość urodzeń:

b.d.

-

ilość zgonów:

9

rok 1886

ilość urodzeń:

11

-

ilość zgonów:

7

rok 1887

ilość urodzeń:

10

-

ilość zgonów:

12

rok 1888

ilość urodzeń:

12

-

ilość zgonów:

11

rok 1889

ilość urodzeń:

11

-

ilość zgonów:

8

rok 1890

ilość urodzeń:

15

-

ilość zgonów:

11

OGÓŁEM:

 

59

 

 

58




Ja długo żyli XIX-wieczni Polacy z Gontowy? W podanej niżej tabeli i wykresie zestawiamy zmarłych według grup wiekowych. Aż 63,7 procent zmarłych stanowiły dzieci do czwartego roku życia. Tak wysokiego współczynnika nie było w Milnie ani w wioskach parafii Olejów. Niekoniecznie świadczy to o jakimś kataklizmie wśród najmłodszych. W Gontowie prawdopodobnie była dość młoda populacja - wioska dopiero zaczynała się rozwijać. Niewielu tu żyło starców. Przeważali zapewne ludzie w sile wieku.

Znamienne, że w latach 1870-1875 (czyli sześciu kolejnych) w załozieckich księgach odnotowano tylko jeden jedyny chrzest w wiosce Gontowa. A dziesięć lat później tych chrztów było od 7 do 12 rocznie. Nie ma tu stopniowego narastania liczby ludności. Czyli coś się musiało w międzyczasie wydarzyć. Prawdopodobnie Gontowa jakoś otworzyła się na osadnictwo. Np. ktoś - aktualny właściciel ziemi? - zaczął sprzedawać tam działki, na które skusiło się wiele rodzin z Milna. W każdym razie wcześniej było to jakoś utrudnione. Wskazówki dostarcza nam artykuł "Gontowa w starych księgach adresowych i skorowidzach". W skorowidzu z 1872 r. jest zapis, że większa własność w Gontowej należała do Henryki Pawlikowskiej i składała się głównie z lasu. A w skorowidzu z 1897 brak już właściciela tabularnego. Prawdopodobnie dobra w Gontowej przeszły już w inne ręce - być może kupców żydowskich? - którzy sprzedawali z nich mniejsze parcele włościanom z Milna. Galicyjscy dziedzice rzadko się na coś takiego decydowali, zresztą większość z nich od czasu zniesienia pańszczyzny była skonfliktowana z gromadami wiejskimi. Czy właśnie tak było w wiosce Gontowa? Może kiedyś jakiś historyk to wyjaśni.

ZESTAWIENIE WIEKU ZMARŁYCH WYZNANIA RZYMSKO-KATOLICKIEGO Z WIOSKI GONTOWA
W LATACH 1885-1890

WIEK:

RAZEM:

1885

1886

1887

1888

1889

1890

poniżej 1 roku

11

1

2

-

2

3

3

1-4 lat

16

2

1

7

2

1

3

5-14 lat

8

1

1

-

4

1

1

15-24 lat

5

-

-

3

1

1

-

25-34 lat

5

2

1

-

1

-

1

35-44 lat

1

-

-

1

-

-

-

45-54 lat

6

2

1

-

-

2

1

55-64 lat

3

1

-

-

-

-

2

65-74 lat

1

-

-

1

-

-

-

75-84 lat

1

-

-

-

1

-

-

od 85 lat

1

-

1

-

-

-

-

OGÓŁEM:

58

9

7

12

11

8

11


I DODATKOWY WYKRES, POKAZUJĄCY PROPORCJE POSZCZEGÓLNYCH GRUP WIEKOWYCH W OGÓLNEJ LICZBIE 58 ZMARŁYCH W LATACH 1885-1890




Na co umierali ówcześni Gontowianie? W tabeli poniżej możecie zobaczyć zestawienie wszystkich przyczyn zgonów, tak jak je zapisali załozieccy księża. Niektóre mogą być różnymi określeniami tych samych chorób. W innych z kolei pod tymi samymi, ogólnikowymi terminami, mogą kryć się różne choroby.

W opisywanym przedziale czasowym nie ma ani jednego zgonu od nieszczęśliwego wypadku. Była za to śmierć, której przyczyny nie udało się ustalić miejscowemu "oglądaczowi zwłok". W roku 1890 przy zgonie 24-letniej młodej kobiety (panny) zapisano "Ignoto morbo" czyli nieznana choroba. Czegoś takiego nie było w księgach parafii Olejów.

ZESTAWIENIE PRZYCZYN ZGONÓW ZMARŁYCH WYZNANIA RZYMSKO-KATOLICKIEGO Z WIOSKI GONTOWA
W LATACH 1885-1890.

PRZYCZYNA ZGONU

RAZEM

1885

1886

1887

1888

1889

1890

Debilitas nativa / debilitas natalis / debilitas naturalis [słabość od urodzenia / słabość wrodzona]

8

1

-

1

2

2

2

Phtysis [suchoty]

8

1

1

-

1

3

2

Angina

6

1

-

3

2

-

-

Marasmus senilis [uwiąd starczy]

5

2

1

-

1

-

1

Defectus virium [zanik sił]

4

-

1

1

-

1

1

Scarlatina [szkarlatyna]

4

-

-

-

3

1

-

Desenteria [biegunka / czerwonka]

3

-

-

3

-

-

-

Immaturus / immatura [dosł. "niedojrzały" - wcześniak?]

3

1

2

-

-

-

-

Infammatio pulmonum [zapalenie płuc]

3

2

-

-

1

-

-

Asthma [astma]

2

1

-

-

-

-

1

Coclus [koklusz]

2

-

-

1

-

-

1

Consumptio [wycieńczenie / wyniszczenie]

2

-

-

-

-

-

2

(...) /nieczyt. słowo/ sanguinis [(...) krwi - zakażenie? upływ? wylew?]

1

-

-

-

-

1

-

Dolor capitis [ból głowy]

1

-

1

-

-

-

-

Hydrops / hydropsis [puchlina wodna]

1

-

-

-

1

-

-

Ignoto morbo [dosł. "nieznana choroba"]

1

-

-

-

-

-

1

In sequelam partu /in sequeli partus [przy porodzie]

1

-

-

1

-

-

-

Senectus [ze starości]

1

-

-

1

-

-

-

Thussis [kaszel]

1

-

1

-

-

-

-

Tuberculosis [gruźlica]

1

-

-

1

-

-

-

OGÓŁEM:

58

9

7

12

11

8

11