Strona Główna ˇ Forum ˇ Zdjęcia ˇ Teksty ˇ Szukaj na stroniePiątek, Marca 29, 2024
Nawigacja
Portal
  Strona Główna
  Forum
  Wszystkie teksty
  Mapa serwisu

Ilustracje
  Galeria zdjęć
  Album
  Stare mapy
  Stare pieczęcie

Teksty
  Historia
  Przodkowie
  Czasy Pawlikowskich
  Czasy przedwojenne
  II wojna światowa
  Po wojnie
  Zasłużeni Milnianie
  Adolf Głowacki:
Milno - Gontowa
  Ze starych gazet

Plany zagród
  Mapka okolic Milna
  Milno - Bukowina
  Milno - Kamionka
  Milnianie alfabetycznie
  Gontowa
  Gontowianie alfabetycznie

Literatura
  papierowa
  z internetu

Linki
  Strony o Kresach
  Przydatne miejsca
  Biblioteki cyfrowe

Konktakt
  Kontakt z autorami

Na stronie
Milno na Podolu
Najnowszy użytkownik:
Malla76
serdecznie witamy.

Zarejestrowanych Użytkowników: 155
Nieaktywowany Użytkownik: 1

Użytkownicy Online:

maria 1 tydzień
Kazimierz 2 tygodni
Jozef 4 tygodni
MarianSz 7 tygodni
Adolf13 tygodni
jola9b17 tygodni
zenekt20 tygodni
Zakrzewski23 tygodni
Adam24 tygodni
dark26 tygodni

Gości Online: 6

Twój numer IP to: 3.81.165.210

Artykuły 331
Foto Albumy 67
Zdjęcia w Albumach 1882
Wątki na Forum 47
Posty na Forum 133
Komentarzy 547
Losowa fotografia
Nowe komentarze
komentarze do artykułów Jestem zainteresowana ...
komentarze do artykułów Wydaje mi się, że równ...
komentarze do artykułów Z wielką ciekawością p...
Nowe komentarze Witam serdecznie, Kwo...
komentarze do artykułów Drodzy Państwo! Jest...
W poczekalni:
Nadesłane Zdjęcia: 0
Nadesłane Artykuły: 0
Nadesłane Linki: 0
Nadesłane Newsy: 0
Ankieta
Z jaką miejscowością jestem związany

Milno

Gontowa

inna w okolicy

żadna w okolicy

Musisz się zalogować, żeby móc głosować w tej Ankiecie.
Współpraca
Strona powstała we współpracy z serwisem internetowym Olejów na Podolu www.olejow.pl

Zagłosuj na nas

KRESY

Gontowiecki dzwon odnaleziony...
GONTOWIECKI DZWON


Polacy z Milna i Gontowy, ze względu na sporą odległość do Załoziec, chodzili na nabożeństwa do miejscowej cerkwi zbudowanej w 1760 roku. Zawierali tam również związki małżeńskie i chrzcili dzieci. Była to parafia greckokatolicka podległa Papieżowi i kościół uznawał wszystkie jej sakramenty. Przez to wielu zatracało poczucie katolicyzmu, a nawet ulegało wynarodowieniu. Ten niekorzystny proces mogła zahamować budowa kościoła.

W 1871 roku w Milnie oddana została do użytku kaplica filialna fundacji słynnego ortopedy Sebastiana Krąpca. Kaplicami nazywano małe kościółki. Korzystała z niej również Gontowa. Choć nieregularnie obsługiwana, poważnie uniezależniła społeczność polską od cerkwi.

Władysław Bieniaszewski z Sopotu przysłał mi wiadomość, że Gontowa przed I wojną miała kościółek pod wezwaniem św. Franciszka. Potwierdzają to stare dokumenty. Zbudowany został w 1893 roku. Parę lat później, wioska zleca wykonanie dzwonu. W 1891 lub 1992, jego pierwsze dźwięki wypełniają wioskę. I odtąd codziennie rano, w południe i wieczorem wzywa bogobojny lud do modlitwy, pracy, odpoczynku i na nabożeństwa. Ogłasza też zgony mieszkańców, a uderzeniami serca w jeden bok, alarmy pożarowe.

W 1908 Milno rozpoczyna budowę dużego kościoła. Do kosztów dokłada się Gontowa. W 1910 powstaje parafia obejmująca obydwie wioski. Budowę zakończono w 1914 roku. W 1915, gdy ustaliła się tu linia frontu, ludność ewakuowano na zachód, a sioła wypełnił huk armat i wybuchy pocisków.

Po ustaniu działań wojennych, zastali pobojowisko zryte okopami i wybuchami. Nad pustkowiem Bukowiny dominował masyw kościoła ze zwaloną wieżą. a po Gontowie i jej kościółku ślad nie został. Ale dzwon przetrwał. Przed ewakuacją, zdjęli go z dzwonnicy i zakopali.

Niewiarygodna jest żywotność, zasób sił i upór ludności wiejskiej w walce o przetrwanie, byt i lepsze jutro. Przed II wojną po zniszczeniach wojennych ślad nie został. Nad Milnem wysoko wznosi się strzelista wieża, a wjeżdżających do Gontowy wita nowy kościółek z białego piaskowca. I znowu jak dawniej dźwięki uratowanego dzwonu wypełniają wioskę i niosą się przez rozległe pola. Na każdy odpust św. Teresy, tłumy wiernych, przy jego dźwiękach, w uroczystej procesji kroczą wokół kościoła.
Nie dane mu jednak było zbyt długo chwalić Pana. Za okupacji niemieckiej znowu zamilkł. Znowu nad okolicą zaległa złowroga cisza. Dzwon to serce sioła. Wieś tylko wtedy żyje pełnią życia, gdy on bije.

Niemcy wszystkie dzwony konfiskowali i przetapiali na amunicję. Gontowa swój nocą zdjęła i ponownie zakopała. W 1944 roku w grudniu, ponownie też została unicestwiona. Tym razem nie przez wojnę, lecz przez ukraińskich nacjonalistów. Bez skrupułów puścili z dymem dorobek ponad 20 lat ciężkiej pracy, a złapanych mieszkańców zamordowali. Ponadto Roosevelt i Churchill sprzedali nasze ziemie Stalinowi i musieliśmy ją opuścić. Tym razem jak się okazało, na stałe. Nikt też już wioski nie odbudował i nie zawiesił ponownie na dzwonnicy tego dzwonu. Tym razem również zamilkł na stałe.

A oto bolesne wspomnienia Władka Bieniaszewskiego, który z grupą mężczyzn dzwon zdejmował i zakopywał.
„W 1977 pojechałem zobaczyć rodzinne sioło. Stałem na naszej górze i patrzyłem na to pustkowie. Po wiosce ani śladu, tylko te same miłe sercu widoki. Stanęła mi przed oczami wieś tonąca w bieli kwitnących sadów, dom, rodzice, bliscy, moje dzieciństwo i młode lata, koledzy i cała młodzież, sąsiedzi i znajomi. Wszystko jak żywe. Przy kościółku odezwał się dzwon. Jego dźwięki wypełniły wioskę, przeleciały przez górę i zanikły w oddali. Najpierw pociemniało mi w oczach od bezsilnej złości, później wstrząsnęło mną i gorzko zapłakałem. Długo tak stałem, łzy płynęły, a z nimi ból i żal za rodzinną chatą, wioską i ojczyzną, z której nas wygnano. Ziemio ojczysta przesiąknięta krwią moich rodaków, czy zabrzmi tu jeszcze ukryty w zboczu góry dzwon?”

Po wiosce ślad nie został, ale jej serce 77 lat w ziemi przetrwało. Ukraińcy wiedzieli, że jest zakopany. Nie mogli go jednak znaleźć. Dopiero teraz mocniejszym wykrywaczem metali, trafili na schowek. Z zamieszczonych w albumie zdjęć można odczytać fundatorów i rok odlewu dzwonu. Zdjęć przeciwnej strony brak. Z fragmentów początków i końcówek napisów można wnioskować, że jest tam podana Gontowa, Parafia Załoźce, jej ówczesny proboszcz ksiądz Józef Czarkowski i przez kogo został odlany.

Obydwa zestawy napisów oddzielone są z jednej strony wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, z drugiej Świętym Franciszkiem z małym Jezusem na lewej ręce. W prawej trzyma lilię. Pan Jezus lewą ręką tuli krzyż do siebie. Nie natknąłem się na taki wizerunek, ale sądzę, że to święty Franciszek, patron kościółka. Górą dzwon zwieńczony jest ozdobnym ornamentem. Wizerunki też ujęte są w ozdobnych kartuszach. A oto tekst czytelnej strony:

NATO OFIAROWALI KAROL SZELIGA Litery N są odwrócone – z linią ukośną
MACIEJ ZAWADZKI WOJCIECH OL od lewej strony z dołu do góry.
SZESKI JAN I KATARZYNA MISZTAL
JAN MIAZGOWSKI MACIEJ BYCZEK
ROKU 1 8 9 9

Na zdjęciach widoczne są końcówki obłamanych elementów zawieszenia. Nie wiadomo, przez kogo i kiedy te uszkodzenia zostały zrobione. Prawdopodobnie koparką przy odkopywaniu i wydobywaniu. Zdejmujący i przenoszący dzwon do dołu, robili to ostrożnie, bo po ustaniu zagrożenia mieli go znowu zawiesić.

Ten dzwon przez 45 lat ożywiał wioskę, a kolejnych 77 przetrwał w ziemi tego pustkowia. Stanowił też razem z Górą, żywą więź rozproszonych mieszkańców z ojczystą ziemią. Traktowali je jako cząstkę swojej wioski trwającą wciąż na dalekim Podolu.

Ukraińcy zrównali wieś z ziemią i wymazali ją z mapy, ale nazwa związanej z nią góry została. Została i przypomina, że istniało tu piękne, tonące w bieli kwitnących sadów sioło. Przypomina też o zbrodni ludobójstwa UPA na narodzie polskim. Odnaleziony dzwon też będzie pełnił taką rolę. Obojętnie czy zawieszą go przy jakiejś cerkwi, czy zamienią na eksponat muzealny, będzie przypominać o istnieniu i zagładzie Gontowy. Utrwalone na nim napisy zmuszą do zastanowienia gdzie ta wieś była i co się z nią stało. Mam nadzieję, że wielu zmuszą też do refleksji i rewizji „bohaterskich czynów” swoich przodków.
Władku patrzący na to z góry. Tu nie zabrzmi już ukryty przez Ciebie w zboczu góry dzwon. Nie jego dźwięki, lecz łopot olbrzymiej ukraińskiej flagi czczącej UPA, niesie się teraz z Gontowieckiej Góry. Przed wojną stał na niej wysoki żelazny krzyż, symbol odkupienia i pojednania. Teraz flaga głosząca chwałę zbrodniarzy, dominuje nad okolicą.

Adolf Głowacki. Szczecin 2019.
Komentarze
Brak komentarzy.
Dodaj komentarz
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
Oceny
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.

Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.

Brak ocen.
O projekcie
Inicjatorem i fundatorem założenia strony był Milnianin, Pan Władysław Zaleski z Warszawy. Od roku 2009 projekt Milno na Podolu jest prowadzony nieodpłatnie przez wolontariuszy. Coroczna opłata za miejsce na serwerze internetowym i nazwę domeny milno.pl jest pokrywana ze składek uczestników Zjazdów Milna i Gontowej
Zmień wygląd strony
Skórka
Logowanie
Nazwa Użytkownika

Hasło

Zapamiętaj mnie



Rejestracja
Zapomniane hasło?
Krótkie wiadomości
Tylko zalogowani mogą dodawać krótkie wiadomości.

~Zdzislaw
DATA: 09/09/2023 18:26
Szukam informacji o rodzinach Byczków i Albańskich z Gontowy , szczególnie gdzie się osiedlili , w jakich rejonach czy miejscowościach obecnej Polski . Zapraszam mających wiedze na ten temat do kontak

^maria
DATA: 14/02/2020 19:45
Gontowiecki dzwon wykopali tz. "czarni archeolodzy" i nie wiadomo co z nim się stało

~zalz
DATA: 25/05/2019 19:56
Polecam książkę, druk komputerowy Dolka Głowackiego ze Szczecina poswieconą wsi Milno. Zbyszek Zaleski, Franusiów i Krawców syn

~marikot
DATA: 17/06/2018 09:14
Poszukuję info o Mariannie Formickiej z matki Wójtowicz

^Kazimierz
DATA: 03/01/2017 15:59
Użytkownika 'kasia88' prosimy o kontakt z administratorami

^Kazimierz
DATA: 15/10/2016 14:45
Użytkownika 'Lemona' prosimy o kontakt z administratorami

^Kazimierz
DATA: 20/07/2016 22:44
Użytkowniczka 'sylwiab' proszona o kontakt z administratorami

^Kazimierz
DATA: 17/03/2016 15:53
Użytkownika 'anna drozda' prosimy o kontakt z administratorem

^Kazimierz
DATA: 26/11/2015 22:28
Dzięki Maciejowi nowy album: Milnianie na Cmentarzu w Lutolu Suchym

^maria
DATA: 10/08/2015 21:02
W VIII Zjeździe Milnian i Gontowian udział wzięło 80 osób

Najnowsze zdjęcia


Kielich i patena


Kielich i patena


Kielich i patena


Kielich i patena


Kielich i patena


Kielich i patena


Kielich i patena


Kielich i patena

Security System 1.7 Š 2006 by BS-Fusion Deutschland
CTracker - cback.de


Copyright ©Grupa Przyjaciół Milna. Wykonanie: Remek Paduch & Kazimierz Dajczak 2008-2018